36 хитой стратагемаси: ҳарбий ҳийлалар ва иқтисодий муваффақият сирлари Масъул муҳаррир

йўлини талаб қилиш


Кучсизлардан бири икки кучли душман ўртасида сиқилиб қолган.
Душман уни ўзига бўйсундириш учун таҳдид қилмоқда. Мен эса кучсизга
ёрдам бериш баҳонасида ўз мавқеимни мустаҳкамлаб оламан. Биргина ишонч
тўғрисидаги гаплар билан оғир аҳволга қолганни забт этиб бўлмайди.
“36 стратагема”дан
Изоҳ: Кучсиз қўшни давлат ерларига қўшин киритиш учун фақат чиройли сўзлар орқали рухсат олиб бўлмайди. У менинг қўшинимни киритмаса, нафақат ўзини душман босқини хавфи остига қўйишини, балки икки фронтда уруш олиб бориш хавфига дучор бўлишини англаши лозим.
Агар бундай вазиятда душман янада қатъият билан қўшнисига тажовуз қилса, унинг қўрқуви ва иложсиз аҳволидан фойдаланиб, куч ишлатмасдан барча нарсага эришиш осон бўлади. Шунда унинг бутун ҳудудини, ҳатто қўшинни ҳаракатга келтирмай туриб босиб олиш мумкин.
1-ҳикоят. “Баҳорлар ва Кузлар” даврида (эр.ав. VIII-V асрлар) Цзин ўлкаси ҳукмдори Ю ўлкасининг ҳукмдоридан Го шаҳрига ҳужум қилиш учун ўз ерларидан қўшинини ўтказиб юборишни талаб қилади. Ҳукмдор маслаҳатчиси Сюн Си унга шундай дейди:
- Ю ҳукмдорига энг яхши яшма ва отларингизни туҳфа қилинг. Шунда у сиз учун чегараларини очиб беради.
- Бироқ мени яшмам аждодларимдан қолган ва отларим ҳам менга қадрли, - деб жавоб беради ҳукмдор. – У совғаларимни қабул қилиб, менга ўз мулкига киришга ижозат бермайди деб қўрқаман.
- Агар сизнинг илтимосингизни бажаришни рад этса, у совғаларингизни қабул қилмайди. Агар рози бўлса, яшма билан отларни вақтинчалик сақлаб туришлари учун юборгансиз деб ҳисоблайверинг.
Натижада ҳукмдор совғаларни юборишга қарор қилади. Ю ҳукмдори уларни қабул қилишни жуда истар эди, аммо унинг маслаҳатчиси Гунцзи Ци унга шундай дейди:
- Бу совғаларни қабул қилиб бўлмайди. Го шаҳри лаблар тишни ҳимоя қилгани сингари бизни ҳимоя қилади. Агар биз цзинликлар қўшини учун йўл очиб берсак, биз Го билан биргаликда қулаймиз.
Бироқ ҳукмдор ўз маслаҳатчисига қулоқ солмайди ва Цзин қўшинини ўз ерларига киришига рухсат беради. Сюн Си қўшинни Го шаҳрига бошлаб боради ва уни босиб олади. Уч йилдан сўнг эса у Ю ўлкасига ҳужум қилади ва уни ҳам забт этади.
Сюн Си Цзин ҳукмдорига тантана билан яшма ва отларни қайтариб берганда, ҳукмдор шундай дейди:

• 
  Яшма аввал қандай бўлса шундай, лекин отларим эса қариб қолибди.