33-Mavzu: Muhitning magnit singdiruvchangligi 1

17.
 
Sof (aralashmasiz) yarim o’tkazgichlarda
tok tashuvchilar teng miqdorda elektronlar va 
kovaklardir. Bunday o’tkazuvchanglik
 xususiy
o’tkazuvchanglik delinadi.
Elektronlar va kovaklar soni teng bo’lganlikdan ular hosil qilgan tok kuchlari moduliham 
tengdir. Shuning uchun zanjirdagi umumiy tok quyidagicha bo’ladi.
I
U
=I
e
+I
k
; I
e
=I
k
I
U
=2I
e
18.
 
Yarim o’tkazgichlarda electron va kovak(teshik) uchrashsa ulan neytral atomga aylanadi, 
va bunda energiya ajiraladi.

---

19.
 
Sof yarim o’tkazgichaga boshqa bir element qo’shilsa
, aralashmali yarim
o’tkazgich hosil 
bo’ladi. Aralashmali yarim o’tkazgichlar ikki xil N-tip va P-tip bo’lip ikkiga bo’linadi.
20.
 
Agar 4 valentli element atomiga 5 valentli element atomi qo’shilsa, bunday aralashmali 
yarim o’tkazgichda asosiy tok yashuvchilar 
elektronlar
bo’ladi va bunday 
o’tkazuvchanglikni 
N-tip( Donor ) o’tkazuvchanglik 
dep ataymiz. (kichik valentliga katta 
valentli qo’shilsa) (valentlik bu atomning neshta electron berish qobiliyati) 
21.
 
Agar 4 valentli element atomiga 3 valentli element atomi qo’shilsa, bunday aralashmali 
yarim o’tkazgichda asosiy tok tashuvchilar 
kovaklar 
bo’ladi va bunday o’tkazuvchanglikni 
P-tip
(
Akseptor
)o’tkazuvchanglik deymiz. (katta valentliga kichik valentli qo’shilsa) 
22.
 
Diod bu 
ikki elektrodli elektron lampa. Diodlar vakuum va yarimo’tkazgichli diodlar bo’lib 
ikkiga bo’linadi. Diodlar 
tokni toʻgʻrilash
, tokni chegaralash va , chastotani oʻzgartirish 
uchun elektr apparatlar va radioapparatlarda qoʻllaniladi.