309- guruh talabasi Ochilboyev Diyorning ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari fanidan

Maydon nomi	Tipi
Izoh
idemployee	int(4)	Kalit maydon
Employeecol	varchar(100)	Xodimlar
Employeename	varchar(45)	Xodimning ismi
Employeeadress	varchar(100)	Xodimning manzili
Employeedatebirthday	int(10)	Xodimning tug’ilgan vaqti
Employeetelnumber	int(10)	Xodimning telefon raqami
Classchelude_idClassschelude	int(10)	Dars jadvali identifikatori
Classchelude_class_idclass	int(10)	Sinf identifikatori
Classchelude_Subjects_idSubjects	int(10)	Dars mavzusi identifikatori

“Pupil” – O’quvchilar haqidagi ma’lumotlarni saqlovchi jadval

Maydon nomi	Tipi	Izoh
Idpupil	int(4)	Kalit maydon
Pupilfullname	varchar(50)	O’quvchining to’liq ismi
Pupiltelnumber	int(10)	O’quvchining telefon raqami
Pupiladress	varchar(50)	O’quvchining manzili
Pupilinfofparent	varchar(70)	O’quvchini ota-onasi haqida ma’lumot
class_idclass	int(4)	Sinf identifikatori

“Class” – Sinf xonalar haqidagi ma’lumotni saqlovchi jadval

Maydon nomi	Tipi	Izoh
idclass	int(4)	Kalit maydon
Classleader	varchar(50)	Sinf rahbari
Maktab_idMaktab	int(4)	Maktab identifikatori
Classname	varchar(50)	Sinf nomi

“Classchelude” –Dars jadvalini o’zida saqlovchi jadval

Maydon nomi	Tipi	Izoh
idClasschelude	int(4)	Kalit maydon
lessontime	varchar(50)	Dars vaqti
lessondate	varchar(50)	Dars kuni
lessonroomnum	int(4)	Dars xonasi raqami
Class_idclass	int(4)	Sinf identifikatori
Subjects_idSubjects	int(4)	Dars mavzusi

“Subject” – Dars mavzulari haqida ma’lumot saqlovchi jadval

Maydon nomi	Tipi	Izoh
idSubjects	int(5)	Kalit maydon
Subjectname	varchar(255)	Mavzu nomi

2.3. MBBT da jadvallar, so’rovlar, formalar va hisobotlar bilan ishlash.

Ma’lumot bazasi (MB) buyurtmachisi bilan birgalikda , ma’lumot bazasiga so‘rovlar tizimini ishlab chiqish zarur. Ishlab chiqilgan so‘rovlar tizimi relevant yaratilgan Mohiyat aloqa modeliga va buyurtmachini talablarini maksimal darajada qondirishi kerak . Agar buyurtmachini qo‘ygan talablariga qurilgan mohiyat aloqa modeli so‘rovlar tizimiga , uni to‘la javob bermasa, unda predmet sohani qushimcha o‘ranib chiqib, mohiyat aloqa modeli kerakli elnementlar , bog‘lanishlar va munosobatlar bilan to‘ldiriladi.
1. So‘rovlar tizimini ma’lumotlar bazasidan foydalanuvchiga beriladigan axborot bo‘yicha standart va nostandart (reglamentlamagan) so‘rovlarga sinflanadi.
2. Ma’lumot bazasiga reglamentlanmagan so‘rovlar- shunday so‘rovlarki, ular foydalanuvchilarni joriy ehtiyojlariga qarab, lekin qurilgan model imkoniyatlari chegarasida va bu surovlarni unga relevantligini saqlagan xolda o‘zini ta’rifini uzgartirish imkonini beradi.
"Maktab" predmet sohasi uchun surovlar sistemasi
1. Maktabda mavjud barcha o`quvchilar sonini toping;
2. O`quvchilarning ismi va tug`ilgan sanasini toping;
3. Maktabda eng katta maosh oluvchi o`qituvchi ismi va maoshini toping;
4. Lavozimi o`qituvchi va ismi Fozil bo`lgan xodim malumoti o`chirilsin;
5. O`qituvchilar manzilini toping;
6.Darsga kelmagan o`quvchilar sonini toping;
7.1-chi sentabr va 31-dekabrda tug`ilgan o`quvchilar ma`lumotlarini toping;
8.Maoshi 4 milliondan past bo`lgan o`qituvchilar ma`lumotlari chiqarilsin;
9.Ismi Eldor bo`lgan o`quvchilar chiqarilsin;

2.4.JADVALLARNING O’ZARO BOG’LANISHI

Class va Classschelude jadvallari M:N bog’lanish turini hosil qilgan.

2.5.SQL operatorlari yordamida jadvallarni hosil qilish va jadvallarga ma’lumotlar kiritish

1-jadval. “Maktab” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish
CREATE TABLE ‘Maktab’ (
‘idMaktab’ INT(4) NOT NULL,
‘Maktabaddress’ VARCHAR(50) NULL,
‘Maktabtelnumber’ INT(10) NULL,
‘Maktabnumber’ VARCHAR(4) NOT NULL,
PRIMARY KEY (‘idMaktab’)
);


2-jadval. “Employee” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish
CREATE TABLE ‘employee’ (
‘idemployee’ INT(4) NOT NULL COMMENT ‘ ‘,
‘employeecol’ VARCHAR(45) NULL COMMENT ‘ ‘,
‘employeename’ VARCHAR(45) NULL COMMENT ‘ ‘,
‘employeeadress’ VARCHAR(45) NULL COMMENT ‘ ‘,
‘employeedatebirthday’ VARCHAR(45) NULL COMMENT ‘ ‘,
‘employeetelnumber’ INT(10) NULL COMMENT ‘ ‘,
‘Classschelude_idClassschelude’ INT(4) NOT NULL COMMENT ‘ ‘,
‘Classschelude_class_idclass’ INT(4) NOT NULL COMMENT ‘ ‘,
‘Classschelude_Subjects_idSubjects’ INT(4) NOT NULL COMMENT ‘ ‘,
PRIMARY KEY (‘idemployee’)
);
3-jadval. “Pupil” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish
CREATE TABLE ‘pupil’ (
‘idpupil’ INT(4) NOT NULL COMMENT ‘ ‘,
‘puplifullname’ VARCHAR(45) NULL COMMENT ‘ ‘,
‘pupiltelnumber’ INT(10) NULL COMMENT ‘ ‘,
‘pupiladress’ VARCHAR(45) NULL COMMENT ‘ ‘,
‘pupilinfofparent’ VARCHAR(45) NULL COMMENT ‘ ‘,
‘class_idclass’ INT(4) NOT NULL COMMENT ‘ ‘,
PRIMARY KEY (‘idpupil’) COMMENT ‘ ‘
);


4-jadval. “Class” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish
CREATE TABLE ‘class’ (
‘idclass’ INT(4) NOT NULL ,
‘classleader’ VARCHAR(45) NULL ,
‘Maktab_idMaktab’ INT(4) NOT NULL ,
‘classname’ VARCHAR(45) NULL ,
PRIMARY KEY (‘idclass’)
);
5-jadval. “Classschelude” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish
CREATE ‘Classschelude’ (
‘idClassschelude’ INT(4) NOT NULL ,
‘lessontime’ VARCHAR(4) NULL ,
‘lessondate’ VARCHAR(10) NULL ,
‘lessonroomnum’ INT(4) NULL ,
‘class_idclass’ INT(4) NOT NULL ,
‘Subjects_idSubjects’ INT(4) NOT NULL ,
PRIMARY KEY (‘idClassschelude’)
);
6-jadval. “Subject” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish
CREATE TABLE ‘Subject’ (
‘idSubjects’ INT(4) NOT NULL ,
‘subjectname’ VARCHAR(4) NULL ,
PRIMARY KEY (‘idSubjects’)
);

2.6.SQL operatorlari yordamida jadvallarga yozuvlar qo’shish

1-jadval. “Maktab” jadvaliga INSERT operatori yordamida yozuv qo’shish
INSERT INFO ‘maktab’ (‘idmaktab’, ‘Maktabaddress’, ‘Maktabtelnumber’,
‘Maktabnumber’) VALUES (‘1’, ‘Urgut tuman’, ‘4839652’, ‘30’);


2-jadval. “Employee” jadvaliga INSERT operatori yordamida yozuv qo’shish
INSERT INFO ‘employee’ (‘idemployee’, ‘employeecol’, ‘employeename’,
‘employeeadress’, ‘employeedatebirthday’, ‘employeetelnumber’, ‘Classschelude_idClasschelude’, ‘Classchelude_class_idclass’, ‘Classschelude_Subjects_idSubjects’) VALUES (‘1’, NULL, ‘Zokirov Javohir’, ‘Samarqand Urgut’, ‘1999.04.02’, ‘1933896’, ‘1’, ‘1’, ‘1’);


3-jadval. “Pupil” jadvaliga INSERT operatori yordamida yozuv qo’shish
INSERT INFO ‘pupil’ (‘idpupil’, ‘pupilfullname’, ‘pupiltelnumber’, ‘pupiladress’, ‘pupilinfofparent’, ‘class_idclass’) VALUES (‘1’, ‘Zokirov Javohir’, ‘1933896’, ‘Urgut’, ‘Parent’, ‘4’);


4-jadval. “Class” jadvaliga INSERT operatori yordamida yozuv qo’shish
INSERT INFO ‘class’ (‘idclass’, ‘classleader’, ‘Maktab_idMaktab’, ‘classname’) VALUES (‘1’, ‘Zokirov Javohir’, ‘1’, ‘4-sinf’);
5-jadval. “Classschelude” jadvaliga INSERT operatori yordamida yozuv qo’shish
INSERT INFO ‘classschelude’ (‘idClassschelude’, ‘lessontime’, ‘lessondate’, ‘lessonroomnum’, ‘Class_idclass’, ‘Subjects_idSubjects’) VALUES
(‘1’, ’45 min’, ‘Dushanba’, ‘14’, ‘2’, ‘6’);
6-jadval. “Subjects” jadvaliga INSERT operatori yordamida yozuv qo’shish
INSERT INFO ‘subjects’ (‘idSubjects’, ‘subjectname’)
VALUES (‘1’, ’Informatika’);

XULOSA

Bu kurs ishini tayyorlash mobaynida olgan bilimlar hamda ko`nikmalarimizni yanada mustahkamladim. Amaliyotda qo’llab natijalarni ko’rdik. MySQL ma’lumotlar bazasi bilan bog’lab, shu ma’lumotlar bazasi ustida amallar bajarishni o’rganib “Maktab” nomli ma’lumotlar bazasini tuzib chiqdim va bu ma`lumotlar bazasini yaratish va boshqarish dasturini qo`llash juda kata qulayliklar yaratdi. Bu baza orqali “Maktab” va unig xodimlari ishini ancha osonlashtirishimiz mumkin. Xozirgi kunda axborotlashish juda tez tarzda rivojlanib bormoqda va hozirgi kunga kelib malumotlarni xajmi juda kattalashib ketdi. Biz bemalol XXI asr axborot asri desak bo‟ladi. Buni isbotini biz har jabhada ko’rishimiz mumkin. Shu sababli bizni yurtimizda ham axborot texnologiyalariga katta ahamiyat qaratilmoqda. Axborotlashtirish yo’lida mamlakatimiz “Elektron hukumat” loyihasini hayotga tatbiq etmoqda. Bu ham odamlarimizga barcha davlat xizmatlaridan onlayn foydalanish imkonini beradi. Biz bu imkoniyatlardan keng foydalangan xolda kelajak texnologiyalarini yaratib insonlarni ishini osonlashtirishga o’z hissamizni qo’shamiz. O’ylaymanki qilgan ishlarimiz kelajakda yurtimizda dasturlash texnologiyasi rivojlanishiga o‟z hissasini qo’shadi degan umiddaman.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   Веллинг Л., Томсон Л. Разработка Web-приложений с помощью PHP и MySQL,3-е издание, 2008
   
2. 
   Мориссон М, Бейли Л, Изучаем PHP и MySQL ,2010,Москва
   
3. 
   А. Мазуркевич Д, Еловой ,PHP настольная книга программиста,2010, Санкт-Петербург
   

Internet saytlar:
http://yiiframework.com
http://getbootstrap.com
http://wrapbootstrap.com
http://ru.wikipedia.org/wiki/AJAX