30-mavzu. Kristall panjara va ularning turlari. Brave fazoviy panjaralar klassifikastiyasi. Polimorfizm. Kristallar anizatropiyasi. Metallarda diffuziyaning mexanizmlari. Metallarning issiqlik sig’imi. Reja

(30.20)
kuch momenti M ni (30.19) formuladan:
(30.21)
topamiz. Demak kristall panjaralar nazariyasi kristallarning mustahkamligini hisoblash imkoniini beradi.
Tayanch tushunchalar.
Kristiallaning anzotropligi, monokristallar, polikristallar, amorf jismlar, polimerlar va ularning xossalari, defektlar, suyuq kristallar va suyuq kristallarning qo‘llanilishi, qattiq jismlarning deformasiyasi, deformasiya va qattiq jismning tuzilishi, materialning mustahkamligi cho‘zilish, siljish, buralish deformasiyalari, moddalarning murtligi va qattiqligi kristall panjaralarni tuzilishi.
Mavzu yuzasidan savollar.

1. 
   Qattiq jismlarning xossalari, turlarini tushuntiring?
   
2. 
   Kristall jismlarning anizotropligi va izotropligini aytib bering?
   
3. 
   Kristall panjara va tugunlarni mohiyatini tushuntiring?
   
4. 
   Kristall jismlarning turlari, xususan monokristallar deb qanday jismlarga aytiladi?
   
5. 
   Polikristallar deb qanday kristallarga aytiladi?
   
6. 
   Kristallar necha sistemaga bo‘linadi va ularni aytib bering.
   
7. 
   Kristal panjaralarning energiyasini mohiyatini tushuntiring?
   
8. 
   Amorf jismlar qanday jismlar, misollar keltiring?
   
9. 
   Kristallarni klassifikasiyasi, molekulali kristallar, suyuq kristallar, ionli kristallar, atomli kristallar va metall kristallar haqida tushuncha bering?
   
10. 
    Polikristallarning izotop bo‘lishi, polimorfizm deb nimaga aytiladi?
    
11. 
    Kristallarning fizik, mexanik xossalari to‘g‘risida tushuntiring?
    
12. 
    Polimerlar haqida tushuntiring?
    

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   A.K.Kikoin, I.K.Kikoin «Molekulyar fizika» T. «O‘qituvchi» 1978, 419-444 bet.
   
2. 
   S.E.Frish, A.V.Timorev «Umumiy fizika kursi» I-tom T. «O‘qituvchi»
   

1965 134-140 bet.

3. 
   D.S.Sivuxin «Umumiy fizika kursi» Termodinamika va molekulyar
   

fizika» T. «O‘qituvchi» 1984. 490-520 bet

4. 
   K.S. Zoxidov «Kristallografiya» o‘quv qo‘llanma T. «O‘zbekiston» 2003, 254 bet.