3 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги


ТАСВИРЛАРГА РАҚАМЛИ ИШЛОВ БЕРИШ ВА ОБЪЕКТНИ ҚИДИРИШ ЖАРАЁНИНИ



Download 6,7 Mb.
Pdf ko'rish
bet184/195
Sana07.04.2022
Hajmi6,7 Mb.
#533542
1   ...   180   181   182   183   184   185   186   187   ...   195
Bog'liq
JizPI 2-tuplam 09.04.2021

 
ТАСВИРЛАРГА РАҚАМЛИ ИШЛОВ БЕРИШ ВА ОБЪЕКТНИ ҚИДИРИШ ЖАРАЁНИНИ 
АВТОМАТЛАШТИРИШ 
Тавбоев Сирожиддин Ахбутаевич, Каршибоев Низомиддин Абдумаликoвич, 
Жиззах политехника институти. 
 
Ҳозирги кунда тасвирларга автоматик ишлов бериш сунъий интеллект соҳасининг муҳим 
йўналишларидан биридир. Таниб олиш учун энг самарали воситалар сифатида қатъиймас мантиқ 
ва сунъий нейрон тўрлар билан қурилган тизимлар ҳисобланади. Техник кўриш тизимларида бир 
масалани турли усул ва алгоритмлар билан ечишда юқори тезлик ва ишончли идентификация 
кўрсаткичларини таъминлаши лозим. Бунинг учун тасвирнинг қабул қилинишидан тортиб, уни 
таҳлил қилиш, дастлабки ишлов бериш, сегментация ва таниб олишга қадар бирча босқичларда 
зарурий параметрларни автоматик аниқлаш ҳамда танлаш усул ва алгоримтларини ишлаб 
чиқилади. Тасвирга рақамли ишлов беришда қатъиймас ишлов бериш – тушуниш, тасаввур этиш, 
қайта ишлаш ва сегментлашларда турли қатъиймас ёндашувлар ҳамда қатъиймас тўпламлар 
мажмуасини ифодалайди. Таниб олиш жараёнида тасвирни дастлабки қатъиймас ишлов бериш 
жараёни муҳим аҳамият касб этади, чунки сифатли маълумотлар кейинги босқичларда аниқликни 
оширади. Монографияда қўйилган вазифа доирасида ишлаб чиқилган дастлабки қатъиймас ишлов 
бериш алгоритмини кетма-кет босқичларда қуйидагича ифодалаш мумкин (1-расм):

тасвирга олувчи қурилма ёрдамида рақамли тасвирни олиш;

рангли тасвирни кулранг градациядаги тасвирга ўтказиш; 

тасвирга қатъиймас ишлов бериш. 


245
1-расм. Тасвирга қатъиймас ишлов бериш алгоритми. 
Шундай қилиб, биринчи қадамда рангли тасвирни кулранг тасвирга ўтказиш талаб этилади.
Барча ранг палитраси куб шаклида ифодаланганда унинг учлари турли рангларга мос келади. 
Кул ранг шкаласи кубнинг оқ ва қора учларини бирлаштирувчи диагоналда жойлашади ҳамда 
пикселлардаги ранг қиймати 0 ва 255 оралиғида бўлганлиги сабабли ундаги бажариладиган 
амаллар соддалашади. Рангли тасвирни кулранг тасвирга ўтказишда ҳар бир пикселда қизил, яшил 
ва кўк ранглар ажратилиб, ушбу 
ij
ij
ij
ij
B
G
R
Gray






255
,
0
255
,
0
255
,
0
(1) 
формула билан амалга оширилади, бу ерда 
ij
Gray
– берилган рангли тасвирнинг 
i,j
координатасидаги пикселнинг кулранг ёруғлик қиймати, 
ij
ij
ij
B
G
R
,
,
– қизил, яшил ва кўк 
рангларнинг ёруғлик қиймати. Ҳар бир алгоритмда натижавий қиймат 0 ва 1 оралиғида ётади. 
Фақат кулранг тасвирга ўтказишда бир неча усуллар мавжуд. Равшанлигини аниқлаш усулида 
ранларнинг иккита энг юқори ва энг кичик қийматларининг ўртача қийматидан фойдаланилади: 
))
,
,
min(
)
,
,
(max(
2
1
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
B
G
R
B
G
R
Gray


.
(2) 
Ўртачалар усулида эса барча рангларнинг ўртачаси қўлланилади: 
3
ij
ij
ij
ij
B
G
R
Gray



. (3) 
Бундай алмаштириш рангли тасвирдаги 
R,G,B
ранг қийматлари турлича бўлганда яхши 
натижа беради. Ёрқинлигини аниқлаш усулида барча ранглар бўйича ўйлаб топилган ўрта қиймат 
қўлланилади, яъни инсон кўзининг яшил рангга сезгирлиги юқори бўлганлиги сабабли: 
ij
ij
ij
ij
B
G
R
Gray






11
,
0
59
,
0
3
,
0
. (4) 
Тасвирларга ишлов беришда ёрқинликни 
аниқлаш 
усулининг 
дастурий 
таъминоти 
ишлатилади. MATLAB муҳитида «

Download 6,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   180   181   182   183   184   185   186   187   ...   195




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish