3 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати 
1. Инновационный менеджмент. Учебник. Под. Ред, проф. В.Я. Горфинкеля. – М.: 
“Вузовский учебник ”, 2009 г.
2. Маховикова Г. Инновационный менеджмент. Учебное пособие. – М.: “Эксмо ”, 2010 г 
3. Махкамова М.А. Инновацион менежмент. Ўқув қўлланма. – Т: Фан ва технология, 2013. 
УМУМКАСБИЙ ФАНЛАРНИ ЎҚИТИШДА АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИДАН 
ФОЙДАЛАНИШ 
Ахмедов Эркин Рахманович 
Жиззах политехника институти
“Физика” кафедраси катта ўқитувчиси 
Мехнат бозорида компетентли, яъни олий таълим муассасаларида таълим олаётгандан сўнг 
реал касб оламида фаолият юритишга қобилиятли бўлган техника йўналиши олий таълим 
муассасалари битирувчиларига эҳтиёжнинг ортиши муҳандислик соҳаси кадрларини 
тайёрлашнинг янги шаклларини излаш тақазо этмоқда.
Давлат таълим стандартига мувофиқ, “Электротехника ва электроника” фанини ўрганишда 
талабалар электр занжирларини ҳисоблаш бўйича маълум кўникма ва кўникмаларга эга бўлиши 
керак. Ушбу фанини ўрганиб чиққандан сўнг талаба: электр занжирларини таҳлил қилиш 
қонунлари ва методларини билиши ҳамда улардан фойдалана олиши, занжирларнинг муҳим 
хоссалари ва хусусиятлари тўғрисида тасаввурга эга бўлиши, берилган ташқи таъсирлар 
доирасидаги занжирларни ҳисоблаш тажрибасига эга бўлиши, вақтли ва частотали соҳаларда 
занжирларни таҳлил қила олиши лозим. 
Aхборот технологияларини қўллаш янги юқори самарали ўқитиш воситаларини тақдим 
этади. Дастурий воситалар эса талабаларнинг ҳаракатларини интеллектуал қўллаб-қувватлаш, 
юқори аниқликда кучли ҳисоблаш воситаларидан фойдаланган ҳолда ҳаракатларни тезкор ташкил 
этишни таъминлайди. 
“Электротехника ва электроника” фанининг анъанавий вазифалари, яъни ўрганилаётган 
жараён ва ҳодисаларни моделлаштириш, бошқариш ва ташхислаш ўқув жараёнида айнан, ахборот 
технологияларидан фойдаланиш ҳисобига талабалар учун энг тушунарли бўлади. 
“Электротехника ва электроника” фанини ўқитиш жараёнига ахборот технологияларининг 
жорий этилиши муносабати билан, нима учун, қандай ва нимани ўқитиш керак анъанавий 
дидактик саволлар ҳар қачонгидан ҳам долзарб бўлиб қолмоқда. 
Ахборот технологияларидан фойдаланиш “Электротехника ва электроника” фанини 
ўқитиш стратегияси ва тактикасига, яъни қуйидагиларга сезиларли таъсир кўрсатмоқда; олий 
таълим бўлажак мутахассис шахсини ривожлантиришга йўналтирганлигига; олий таълим 
мазмунининг фан (техника) ва ишлаб чиқариш (технология) ривожланишининг замонавий ва 
башорат қилинган тенденцияларига мувофиқлигининг таъминланганлиги; олий таълим 
муассасаларида ўқув жараёнини ташкил этишнинг гуруҳли ва индивидуал шаклларини оптимал 
комбинацияси; 
ўқитишнинг турли босқичларида анъанавий ўқитиш тизими ва ахборот 
технологияларининг рационал комбинациясига; мутахассисларни тайёрлаш натижаларининг 
уларнинг касбий фаолиятининг маълум бир соҳаси томонидан қўйиладиган талабларга 
мувофиқлигига. 
Ахборот технологияларидан фойдаланиб “Электротехника ва электроника” умумкасбий 
фанини ўқитиш жараёнида илмийлик талаби юқори сифат даражасида тақдим этилади. Математик 
ва иммитацион моделлаштириш имкониятлари жараёнлар ва ҳодисаларни чуқур ва ҳар томонлама 
ўрганишга имкон беради. 

---

185
“Электротехника 
ва 
электроника” 
фанининг, 
мураккаб 
мавзулари 
ахборот 
технологияларидан фойдаланиб аниқроқ тақдим этилиши туфайли ўқитишнинг қулайлиги 
тамойилини ошириш мумкин. Ўргатувчи дастурларни қўллаш педагогнинг ўргатувчи таъсирини 
иммитациялайди ва талабаларнинг индивидуал хусусиятларига қараб ушбу ўргатувчи таъсирини 
кўп марта ва қулайроқ суръатларда такрорлашга имкон беради. 
Ҳиссий билиш талабаларнинг ташқи олам ҳақидаги барча билимларининг манбаи, ҳиссий 
идрокнинг ўзи эса абстрак тафаккур билан бошқарилади. Замонавий ахборот технологиялари 
муҳити кўргазмали абстракция яратиш орқали визуал ахборот сифатини сезиларли даражада 
яхшилайди.
Aхборот технологиялари турли хил ўқув вазиятларини яратиш орқали талабанинг 
фаоллигини ва онгини сезиларли даражада оширади, унга у ёки бу кўринишидаги индивидуал 
таълим траекториясини танлаш имкониятини беради. талабаларнинг фаоллигининг ошиши, 
биринчи навбатда, ўқув топшириғининг индивидуал вариантларини яратиш зарурати ва бир 
лаҳзада тескари алоқа (ҳаракатнинг тўғрилигини тасдиқлаш ёки ечимнинг тўғри йўналишини 
тушунтириш), иккинчидан, топшириқларини бевосита аутиторияда бажарилишини якуний 
баҳолаш билан шартлаштирилган. Бундан ташқари, гуруҳда сағлом рақобат муҳити яратилган. 
Билимларни ўзлаштиришнинг мустаҳкамлилик тамойили ҳам янги мазмун касб этмоқда. 
Ўқув материалини мустаҳкам ўзлаштириш ушбу материални чуқур англаш ва эслаш энг катта 
аҳамиятга эга. Ушбу жараён материални ўрганиш ва такроран, яъни талабаларнинг материални 
ўрганиш ва ёдлашга такроран мурожаат қилиш керак. Такрорлаш талабаларнинг билимларини 
текшириш ва баҳолаш билан бирга бўлиши керак. Aхборот технологиялари ўрганилган 
материалнинг такрорланишини ва ўқувчиларни ҳар томонлама синовдан ўтказилишини 
таъминлайди. 
Таълимнинг интерактивлиги тамойил талабанинг ўргатувчи дастурлар билан ўзаро 
таъсирлашув жараёнини англатади. “Электротехника ва электроника” умумкасбий фани бўйича 
амалий машғулотлар учун мултимедиали электрон дарслик яратилган бўлиб, талабага ечиш учун 
топшириқ олишни, у ёки бу ҳаракат алгоритмини тушунтириш ва топшириқнинг тўғрилигини 
назорат қилиш имкониятини тақдим этади. 
Ўқитишнинг мослашувчанлик тамойили энг аввало ахборот технологияларидан 
фойдаланган холда ўқув жараёнини ҳар бир талабанинг билим, кўникма ва психологик 
хусусиятларига мослаштиришни кўзда тутади.