3. Zamonaviy super kompyuterlar Axborotni saqlash, qayta ishlash va uzatish uchun qurilmalar-bu ma'lum bo'lgan kompyuterlar uchuun rasmiy ta'rif

§ Razryadlik 64; 128 bit.
Hozir dunyoda bir necha ming superEHM mavjud. Ular orasida oddiy ofisli Cray EL dan to qudratli Cray 3,4,5, Fujistsu(yaponiya) firmasining VP- 2000, Simenis(Germaniya) firmasisining VPP-500 va boshqa ko’plab superEHMlari bor
Kichik kompyuterlar sinfi

Shaxsiy kompyuterlar (ShK)- hammaboplik va qo’llashda universallik talablarini qoniqtiruvchi bir kishi foydalanadigan mikroEHMlardir.
Shaxsiy kompyuterlar hammaboplik va universal qo’llash talablarini qondirish uchun quyidagi xususyatlarga ega bo’lishi lozim:
¨ indivudal xaridor uchun mos keladigan narxlarda;
¨ atrof muxit sharoitlariga maxsus talablarsiz foydalanish avtonomligi;
¨ tuzilishi boshqarish,fan, ta’lim, turmush sohalarida qo’llanishlarga moslashuvchanligi;
¨ foydalinuvchilarning maxsus, kasbiy tayyorgarliksiz ishlashi imkoniyatini beruvchi operatsion tizmlar va boshqa dasturiy ta’minotlar do’stligi;
¨ Ishlashning yuqori darajada ishonchligi ( 5000 soatdan ortiq buzilmasdan ishlashi);
Shaxsiy kompyuterlarni bir qator belgilariga qarab tavsiflanishi mumkin. Avlodlarga qarab ShK quydagilarga bo’linadi:
§ 1-avlod ShK-8 bitli mikroprotsessorlardan foydalaniladi;
§ 2-avlod ShK-16 bitli mikroprotsessorlardan foydalaniladi;
§ 3-avlod ShK-32 bitli mikroprotsessorlardan foydalaniladi;
§ 4-avlod ShK-86 bitli mikroprotsessorlardan foydalaniladi;
Protativ kompyuterlar
Protativ kompyuterlar eng qudratli va yirik ko’chma shaxsiy kompyuterlardir. Ular ko’pincha chemodan shaklida tayyorlanadi va og’zaki tilda ko’chmanchi deb ataladi. Ularning xusuyatlari ko’chmas ShK lar ishchi stantsiyalar xususiyatiga o’xshashdir: kuchli mikroprotsessorli, ko’pincha RISC turidagi, 300 MGts.gacha bo’lgan taktli chastotali, 64 Mbaytgacha sigimdagi operativ xotirali, gigabaytli diskli jamgaruvchilarga ega, 4 Mbayt qadar videoxotirali tez xarakatlanuvchi interfeys va qudratli videoadapterlari bo’lgan kompyuterlardir.
Mohiyatiga ko’ra ular tarmoqdan ta’minlovchi oddiy ishchi stantsiyalar, biroq tashqi qobig’i(korpusi) ko’tarib yurish uchun qulay qilib tayyorlangan va boshqa ko’chma ShK lar kabi VGA sinflaridan yuqori bo’lmagan yassi suyuq kristalli videomonitoriga ega. Ular odatda modemlarga ega va hisoblash tarmog’ida ishlash uchun aloqa kanallarga tezkor ulanishi mumkin.
Bir xil ko’chma kompyuterlar ayniqsa multemidia vositalari mavjud bo’lganda joylarda borib foydalanish samarali, biroq ko’chmas variantini ish stolini tejab, muvaffaqiyatli qo’llash mumkin.
"Lap Top"tipidagi protativ(tizmaband) kompyuterlar "diplomat" hajmdagi kichik chemodonlar ko’rinishida tayyorlanadi, ularning og’irligi odatda 5-10 kg atrofida bo’ladi. Zamonviy "Lap Top" larda ko’pincha katta taktlichastotali(200MGts,gacha) Pentium, Pentium Pro mikroprotsessorlardan foydalaniladi; operativ xotirasi 64 Mbaytgacha bo’ladi; sig’imi 1200 Mbaytgacha bo’lgan sig’imli qattiq diskda jamlovchisi mavjud; CD ROM va boshqa multemidia ta’minotidan foydalanish mumkin.