3 Variant Topshiriq. Quyidagi savollarga yozma javob yozing

etishga  intilish  va  barqaror  xohish  bo„lishi.  Profeissional  pedagogik  bilim  va 

malaka  ko„nikmalarni  vosita,  uslub  va  jihozlar  jamlanmasi  yordamida  aqlli, 

yaxshi,  abadiy  etishga  umid  qildi.  Pedagogik  qobiliyatlar  –  ya‟ni  ta‟lim 

vositalari, uslublari va instrumentlaridan ta‟lim maqsadi va auditoriyaga muvofiq 

holda  samaraliroq  foydalanish.  SHunday  qilib,  o„qitishdagi  muvafaqqiyat 

o„qituvchi  shaxsining  ilg„or  dunyoqarashi,  yuqori  axloqiy  sifatlari,yuksak  bilim 

---

darajasi,  professional  malaka  va  ko„nikmalari,  yuqori  darajali  ijtimoiy 

madaniyati  va  pedagogik  yo„nalganligiga  bog„liq.  Biroq  bularning  o„zi 

o„qituvchiga etarli emas, aqliy doiraga kiruvchi shaxsning ayrim o„ziga xos ruhiy 

xususiyatlari  ham  emotsional  iroda  zarur  bo„ladi.  Bu  xususiyatlar  pedagogik 

faoliyat  shaxsga  qo„yilgan  talablarga  javob  bo„lgani  uchun  ham  uning 

muvafaqqiyatiga  ta‟sir  ko„rsatadi.  SHaxsning  ko„pchilik  pedagogik  faoliyat 

talablariga  javob  beruvchi  va  ushbu  faoliyatini  egallashdagi  muvafaqqiyatini 

aniqlab beruvchi pedagogik qobiliyatdir. Pedagogik qobiliyatlarni shartli ravishda 

3 guruhga bo„lish mumkin: 1. O„qituvchi shaxsining shaxsiy, didaktik va tashkiliy 

–  kommunikativ  qobiliyatlari.  SHaxsiy  qobiliyatlarga:  a)  talabalarga  moyillik, 

ya‟ni  talabalar  bilan  ishlash,  muloqot  qilish  xohishi  va  intilish,  ular  bilan 

muloqotdan  chuqur  rohat  olish,  yaxshi  munosabatda  va  ziyrak  bo„lishlik.  SHu 

munosabat  bilan  A.M.Gorkiy  A.S.Makarenko  haqida  “U  bolalarga  muhabbat 

alangasida  yonardi  ”  –deydi.  V.A.Suxomlinskiy  “Bolalarga  yuragimni  beraman” 

nomli  kitob  yozgan,  kitobning  nomini  o„zidan  gap  nimada  ekanligini  bilish 

mumkin;  b)  sabr-  toqat  o„zini  tutish  –  har  doim‚  har  qanday  sharoitda,  o„z 

histuyg„ularini,  temperament,  boshqarish,  axloqi  ustida  nazoratni  yo„qotmaslik; 

biroq bu o„z o„rnida jahl va xursandchilik talabalar axloqiga nisbatan e‟tirozni 

inkor  etmaydi.  Bundan  tashqari,  xotirjamlik  va  sabr  –  toqat,  befarqlik  va 

sovuqqonlikka  aylanmasligi  lozim.  Bundan  o„qituvchi  topqirligi  va  vaziyatni 

boshqarishi  katta  ahamiyatga  ega;  v)  o„z  ruhiy  holatini,  kayfiyatini  talabalar 

kayfiyati  va  ta‟lim  muvafaqqiyatini  boshqarishg  qobiliyatiga  bog„liq. 

O„qituvchini  tetik,  hayoidan  xursand‚  lekin  ortiqcha  hayajonsiz  ko„rish  odatiy 

hol. Ta‟limda didaktik, tashkilotchilik, bilish, anglash, konstruktiv, kommunokativ 

qobiliyatlar. Didaktik qobiliyatlar quyidagilarda namoyon bo„ladi: a) tushuntirish 

qobiliyati‚  ya‟ni  talabalarni  ko„zi  bilan  ko„rishi  va  eshitishi,  tushunarsiz 

atamalarni  tushunarli,  sodda  va  hammabop  qila  olishi;  b)  akademik  qobiliyatlar, 

boshqacha  aytganda  predmet,  fan  sohasini  bilishi,  eruditsiyasi,  dunyoqarashni 

keng  bo„lishi  o„z  ustida  ishlash  natijasi  sifatida  qaraladi;  v)  nutq  qobiliyatlari, 

o„z  fikri  va  his  tuyg„ularini  nutq  shaklida  aniq  va  ravshan  namoyon  qilish 

qobiliyati,  nutqni  muloqotning  noverbal  vositalar,  ya‟ni  mimika  va  pantomimika 

bilan birga qo„shib olib borishi. Bundan predmetni bilish, o„zi bayon qilayotgan