3-sinf Tabiatshunoslik A. Bahromov,Sh. Sharipov,M. Nabiyev Ona tili va o`qish savodxonligi tuzuvchilari 1-2-sinf Iroda

Turon pasttekisligi
 deb ataladi.200 mda 500 m 
gacha joylar.Pasttekislik katta qismi qumli cho`llardan g`arbiy qismida 
sho`rxoklar ham bor.Qir va yassi tog`lar ham pasttekislikka kiradi-500m dan 
1000 m gacha.Sahrqiy qismda jigarrang tasvirlangan,tog`lar tashkil etadi. 
Daryo
-tabiiy ravishda vujudga kelgan chuqurlikda oquvchi katta suv 
oqimidir.Sirdaryo Chotqol va Farg`ona tog` tizmalaridan 
boshlanadi.
Uzunligi-3019km,Amudaryo-2540 km
 
Pomir tog`laridan 
boshlanadi.Zarafshon,Qashqadaryo,Surxondaryo,Sherobod,Chirchiq,Ohang
aron,Norin,Qoradaryo,Norin,Sangzor,Ko`ksuv,To`palang kabi daryolar ham 
bor.

---

Kanal-
inson tomonidan qazilgan suv yo`li.Eng katta kanal Katta Farg`ona 
kanali.Amu-Qarshi,Amu-Buxoro,Kegayli,Shimoliy,Sherobod,Zang kabi 
kanallar bor. 
Ko`l
-tabiiy ravishda vujudga kelgan chuqurlikdagi katta miqdordagi suv 
to`planishidan hosil bo`lgan suv havzasidir.Ko`lni dengizdan farqlash 
kerak.Dengiz okean bilan tutash bo`lib,suvi sho`r va taxir bo`ladi.Ko`l okean 
bilan tutashmaydi,suvi ichishga yaroqli.Orol dengizi ham aslida ko`l,chunki 
okean bilan tutashmagan,egallagan maydoni kattaligi uchun uni dengiz 
deb 
atashgan.Sariqamish,Aydarko`l,Arnasoy,Tuzkon,Jildirbos,Mashanko`l,Dovut
ko`l,Dengizko`l,Ulug`sho`rko`l kabi ko`llar mavjud. 
Suv ombori-to`g`onlar yordamida suvni yig`ish va saqlash uchun qurilgan 
suv havzasi.Masalan:Amudaryoni suvini top`lash uchun Tuyamo`yin suv 
ombori,Qashqadaryoda Chimqo`rg`on,Pachkamar suv 
ombori,Surxondaryoda Janubiy Surxon,To`palang daryosida To`palang suv 
ombori,Qoradaryoda-Andijon,Chirchiq daryosida-Chorvoq suv omborlari 
qurilgan. 
O`simliklar-Quyosh nuri,havo,tuproq va suvdan o`z hayoti uchun zarur 
moddalarni olib,tanasida to`plash qobiliyatiga ega tiriknorganizmlar 
dunyosi. 
Bundan 3 mlrd. Oldin ko`k-yashil suvo`tlar paydo bo`lgan. 
Hayvonlar-o`simliklar va boshqa jonzotlar bilan oziqlanadigan tirik 
organizmlar.
Hayvonlar dastlab 1 mlrd.yil oldin suvda paydo bo`lgan.450 mln.yil avval 
quruqlikni egallay boshlagan.230-200 mln.yil oldin dinozavrlar paydo 
bo`lgan va 70 mln. yil avval qirilib ketgan.Ularni o`rnini qushlar va sut 
emizuvchilar egallab hozirgi hayvonot dunyosi shakllanadi. 
Tabiat zonalari-tabiiy sharoiti bir-biridan tubdan farq qiladigan 
quruqlikdagi katta maydonlar.Ularning kengligi bir necha yuz km ga 
,uzunligi esa bir necha ming km ga yetadi.