3-sinf Tabiatshunoslik A. Bahromov,Sh. Sharipov,M. Nabiyev Ona tili va o`qish savodxonligi tuzuvchilari 1-2-sinf Iroda

Katta sayyralar-Yupiter,Saturn,Uran,Neptun 
Yupiter
 eng katta sayyora,Quyosh atrofini 12 yilda aylanadi,diametri
Yerdan 11 marta katta,sirtida tog`lar va chuqurliklar yo`q,uning sirti suyuq 
holatda ,vodorod va geliy gazlari bilan o`raglan,sirti kunduzi ham sovuq 
bo`lib,harorat -100,gacha pasayadi, 79 ta tabiiy yo`ldoshi bor. 
Saturn
-ulkan sayyora,Yupiterdan biroz kichikroq,Quyoshni 30 yilga yaqin 
vaqtda aylanadi.Saturn xalqali sayyora,uning xalqalari turli qattiq jismlar 
va changlardan iborat,sirti suyuq holatdagi moddalardan tashkil 
topgan.Uni vodorod,geliy,metan, kabi gazlar o`rab turadi,Harorat o`rtacha 
-180 atrofida bo`ladi, 82 ta tabiiy yo`ldoshi bor. 
Uran
-diametri Yerdan 3 marta katta,lekin Yerdan juda uzoq bo`lgani uchun 
bu sayyorani k`orib bo`lmaydi.Uran va Neptun sayyorasini faqat maxsus 
asboblar yordamida ko`rish mumkin.Quyosh atrofini 84 yilda 
aylanadi,sayyora sirti muzlagan moddalardan iborat.Sirti 
vodorod,geliy,metan, kabi gazlar bilan qoplangan,harorat -210 
0
C o`rtacha 
harorat,27 ta tabiiy yo`ldoshi bor. 

---

Neptun-
Urandan biroz katta,Quyosh atrofini 168 yilda aylanadi,sirti suyuq 
holatdagi moddalardan iborat,sirtini vodorod,geliy,metan kabi gazlar o`rab 
turadi.Sirtidagi harorat -200 C, 14 ta tabiiy yo`ldoshi bor. 
Merkuriy ,Venerada tabiiy yo`ldosh yo`q,Yer-1 ta Oy,Mars-2 ta,Yupiter-79 
ta ,Saturn-82 ta ,Uran-27 ta ,Neptun-14 ta tabiiy yo`ldoshi bor. 
T/r 
Sayyora nomi 
Quyosh 
atrof.qanchada 
aylanadi 
Harorat 
kunduzi va 
kechasi 
Tabiiy 
yo`ldoshi