3-seminar mashg‘uloti uchun topshiriqlar

1.Attika  davri  yoki  Afina  notiqligi.  2.Epideyktik  notiqlik.  Attika  notiqligi  2  davrga 

bo‘linadi. 1. Eramizdan oldingi 462-yilgacha. Afina davlat tuzumi eng demokratik tusga 

kirguncha.  2.Eramizdan  oldingi  462-332-yillar  orasi,  Afina  davlati  Makedoniyaga 

qaram  bo‘lib  qolgan  vaqtgacha.  Anaksagor,  Suqrot,  Gerodot,  Sofokl,  Fidiy,  Kleon, 

Perikl,  Litsiy,  Isokrat,  Esxin,  Giperid,  Demosfen,  Isey  va  boshqalar.  Siyosiy  notiqlik, 

savdo  notiqligi,  sud  notiqligi,marosim  notiqligi,  xudolar  haqidagi  afsonalar,  xalq 

qahramonlari (Axill, Gerakl va x.q.) madhiyasi, mashhur kishilar hayotiga oid (Gomer, 

Aristid  va  h.q.)  sarguzashtlarini  notiq  sifatida  talqin  qilib  berishgan.  Yunonistonda 

notiqlikning  turlari  ichida  Siyosiy  notiqlik,  savdo  notiqligi,  sud  notiqligi,marosim 

---

notiqligi,Diniy notiqlik muhim o'rinni egallagan. 

3. Qadimiy Sharqda, taxminan IX asrgacha voizlik vazifasini shoh, xalifa, sulton, qirol 

va harbiy sarkardalar bajarganlar. Ular asosan, juma kunlari, hayit, navro‘z va boshqa 

bayram  marosimlarida  jamoani  to‘plab,  davlat  siyosati,  tuzumi,  fuqarolarning 

majburiyat  va  burchlari,  jumladan,  bahodirlik,  itoatkorlik,  qonunlarga  rioya  qilish, 

boshqa  qo‘shni  mamlakatlardagi  vaziyat,  dushmanlarning  kirdikorlari,  mudofaa,  o‘z 

ichki,  tashqi  siyosatlari  va  boshqalar  haqida  va’z  aytganlar.  Voizlik  sanʼati  -  jamoat 

oldida nutq soʻzlash, notiqlik sanʼati; ilmiy-siyosiy maʼruza, bahs, munozara, targʻibot 

va  tashviqotning  asosiy  vositasi  sifatida  keng  ijtimoiy  mavqega  ega  boʻlgan  sanʼat. 

Yunonistonda  voizlik  ritorika  deyilgan.  Qadimda  Sharq  mamlakatlarida  hukmdor 

shaxsan oʻzi jamoat oldiga chiqib, oʻz siyosati, xalqaro ahvol haqida nutq soʻzlagan. El 

oldiga  chiqish,  ayniqsa  juma  namozi,  hayit,  navroʻz  kunlari  va  b.da,  mamlakatlararo 

urush  boshlangandagi  yigʻinlarda  odat  tusiga  kirgan.  9-asrga  kelib,  bu  muhim  ishni 

xushovoz,  taʼsirchan  gapiradigan,  ishontira  oladigan  maxsus  kishilar  —  voizlarga 

topshirganlar.  Dabirlik  (davlat  ahamiyatidagi  yozishmalarni  insho  etish  va  oʻqib 

berish),  xatiblik  (diniy,  siyosiy  mayldagi  notiqlik),  muzakkirlik  (diniy-axloqiy 

masalalarni sharhlab berish) kabi tarmoqlari vujudga kelgan. Voizlik sanʼati oʻtmishda 

katta ijtimoiy qudrat kasb etgan, hozirgi notiqlik sanʼati rivojida muhim rol oʻynagan.