3. Руминия банк тизимининг жорий ҳолати таҳлили

3. Руминия банк тизимининг жорий ҳолати таҳлили
2019 йилда Руминия иқтисодиёти кучли ўсишга еришди, яъни 4,1%, ички сингдириш билан қўллаб-қувватланди. Европа Комиссиясининг прогнози 2020-йилда ЯИМнинг реал қисқариши 6 фоизга, кейин эса 2021-йилда атиги 4 фоизга тикланишини кўрсатади.
2019-йилда истеъмол нархлари инфляция даражаси 3,86% гача кўтарилди. Руминия Европа Иттифоқи бўйлаб егизак дефицитнинг енг юқори даражасига ега. Ўтган йили умумий бюджет ижроси ялпи ички маҳсулотга нисбатан 4,6 фоиздан ортиқ тақчиллик билан якунланди. Руминия Миллий банки маълумотларига кўра, 2019-йил давомида тўлов балансининг жорий ҳисобварағида 10,4 миллиард евро дефицит қайд этилган. Ишсизлик даражаси пасайиш тенденциясини давом еттирди ва 2019 йил охирида тарихий минимал даражага яқинлашди, яъни 3%.
2019 йил охирида Руминия банк секторига 34 та кредит муассасаси кирди: тўлиқ ёки кўпчилик Руминия давлат капиталига ега иккита банк, кўпчилик маҳаллий, хусусий капиталга ега тўртта кредит муассасаси, кўпчилик хорижий капиталга ега 21 банк ва хорижий банкларнинг йетти филиали. Руминия банк сектори активларининг қарийб 73,7 фоизи 2019 йилда чет ел капитали иштирокидаги институтларга тегишли бўлиб, 2016 йил охирида қайд етилган 91,3 фоизга нисбатан пасайиш тенденцияси кузатилди. 2019 йилда рақамлаштиришни кенгайтириш ва операцион харажатларни оптималлаштириш кўзда тутилган. Банклар филиаллари тармоғи 6,4 фоизга қисқариб, 4 758 та банк шохобчасини ташкил етди, ходимлар сони еса 53 106 тани ташкил етди.
Руминия банк сектори соғлиқни сақлаш инқирозига тайёр ҳолда кирди, унинг тўлов қобилияти ва ликвидлик коеффициентлари Европа ўртача кўрсаткичларидан юқори даражада еди. Тез ликвидлик 2019 йил охирида 43,8% ни ташкил етди. Жами ўз маблағлари ставкаси 20%, биринчи даражали капитал ставкаси 18% бўлди, бу даражалар ҳам тегишли Европа ўртача кўрсаткичларидан бир оз юқорироқдир. НБР маълумотлари шуни кўрсатадики, 2019 йил охирида НПЛ ставкаси 60,6% гача кўтарилди, бу ўртача Европа кўрсаткичидан (44,6%) сезиларли даражада юқоридир, шу билан бирга НПЛ ставкаси 2019 йил охирига келиб 60,6% гача кўтарилди. Европа ўртача.
Банк секторида 2019 йилнинг биринчи олти ойидан кейин РОA ва РОЕ мос равишда 1,21% ва 11,28%ни ташкил етди. Aгар рентабелликни тезкор таҳлил қиладиган бўлсак, 2019 йилда маҳаллий банк сектори 11 ва 7 ўринларни егаллаганини кўрамиз. РОA (1,4%) ва РОЕ (12,3%) бўйича Европа Иттифоқига аъзо давлатлар орасида мос равишда.
2019-йилда 110 миллиард йеврони ташкил етган ва иқтисодиётга ажратилган маблағлар ҳажмини кўрсатувчи банк секторининг активлари сўнгги йигирма йил ичида 30 баробар ошди.
Ишламайдиган кредитлар ставкаси сўнгги беш йилда қарийб беш бараварга қисқариб, 4,09 фоизни ташкил етди (2019 йил декабр).
2019-йилда нодавлат кредитларининг йиллик ўсиши 6,6 фоизни ташкил етиб, 267,5 миллиард лейга (56 миллиард йевро) йетди. Кредитларнинг депозитга нисбати 70,99% га камайди. 2019-йилда ички жамғарма 11,5 фоизга ўсиб, 77 миллиард йеврога йетди.
Aфсуски, банк соҳаси учун хос бўлган ушбу даврда ҳуқуқий риск юқори бўлишда давом етди. Ноаниқ ва олдиндан айтиб бўлмайдиган қонунчилик базаси кетма-кет 4 йил давомида молиявий индустрияга салбий таъсир кўрсатиши мумкин бўлган енг муҳим омил бўлиб қолмоқда. Кредит Руминия Европа Иттифоқи билан бўшлиқни ёпиши мумкин бўлган кам сонли воситалардан биридир.
Бундан ташқари, Европа Иттифоқида 14 йил ўтгач, Европа оиласининг бир қисми сифатида Руминиянинг номинал ялпи ички маҳсулоти 256 фоизга ўсиб, тахминан 221 миллиард еврога етди. Руминияда харид қобилияти стандарти (ППС) сифатида ифодаланган ЯИМ/жон боши 2007 йилдаги 44 фоизга нисбатан 2019 йилда Европа Иттифоқи ўртача кўрсаткичининг 69 фоизини ташкил етди.
Келажакда Руминиядаги банк саноати Руминиянинг барқарор ривожланишига, шунингдек, умуман Руминия жамиятига ҳисса қўшиш ниятида. Ресурсларни тақсимлашда жавобгарлик соғлиқни сақлаш инқирози ва иқтисодий таназзулдан кейинги даврда Руминия банк сектори ва унинг иқтисодиётини ривожлантириш учун жуда муҳим аҳамиятга ега бўлади. Ушбу чора-тадбирларнинг ўрни банкларнинг миллий муҳим инфратузилма сифатидаги салоҳиятини сақлаб қолиш, яъни молиявий барқарорликка зарар бермаслик мақсадида яхши капиталлашув ва миллий ва халқаро қоидаларга мувофиқ ликвидлик кўрсаткичлари билан давом етишдан иборат.
2020-йилда Руминия реал ялпи ички маҳсулотининг пасайиши камтарона 3,9 фоизни ташкил этди, бу эса у аввалгига қараганда камроқ жиддий эканлигини англатади.
Руминия томонидан кўрилган чораларни ҳисобга олган ҳолда, Европа Иттифоқининг пасайиши -6,1% ни ташкил этди.
Расмийлар Cовид-19 пандемиясининг салбий оқибатларига қарши туриш учун. Бу йил учун прогнозларда иқтисодий ўсиш 4-7% гача қайд этилган.
2020-йил декабр ойида йиллик CПИ инфляцияси 2,63 фоизни ташкил этди, бу 2019 йилдаги 3,83 фоиз даражасидан паст эди.
Ўтган йили умумий бюджет ижроси ялпи ички маҳсулотга нисбатан 9,8 фоиздан ортиқ тақчиллик билан якунланди, бу кўрсаткичга нисбатан икки баравар кўп.
2019 йил, пандемия оқибатларига қарши курашиш учун сарфланган харажатлар ва берилган молиявий имкониятларни кўриб чиқамиз.
2020 йил давомида тўлов балансининг жорий ҳисобварағида деярли 11 миллиард евро тақчиллик юзага келди.
Руминия Миллий банки маълумотлари. Бандликни қўллаб-қувватлаш дастурлари ўз мақсадига эришди, яъни пандемия таъсирини юмшатиш, шунинг учун ишсизлик даражаси паст, яъни 3,4% бўлишда давом этди.
Соғлиқни сақлаш инқирозига қарамай, Руминия банк секторининг ривожланиши диққатга сазовордир. Мустаҳкамлик банк сектори, мижозларнинг ликвидлик муаммоларини ўзлаштириш, барқарор кредитлашни кенгайтириш рақамлаштиришнинг жадаллашуви ва жамғармаларнинг кучли ўсиши банк фаолиятининг кучли томонлари ҳисобланади пандемия шароитида сектор.
Пандемиянинг бошиданоқ банк секторининг мустаҳкамлик коеффициентлари фаол ҳаракат қилишга имкон берди.
Банк сектори 2020-йил декабр ойи охирида тўлов қобилияти коеффициенти 25,14 фоизни ташкил этди, бу 2007 йилдан бери тўлов қобилиятининг энг юқори даражаси.
2020 йил учун кредитлаш бўйича маълумотлар нодавлат кредитлари 5,5 фоизга ошиб, 58 миллиард еврога етганини кўрсатди. Шундай қилиб, 2020 йилда, парадоксал тарзда, биз молиявий воситачилик 26,8 фоизга ошганига гувоҳ бўлдик - 25,3 фоиздан 2019. Корпорациялар ва уй хўжаликларига берилган янги кредитлар ўтган йили 84 миллиард лейни ташкил этди ва нодавлат кредит балансининг деярли учдан бир қисмини ташкил этади. Банк секторининг активлари €115 ни ташкил этди.
Руминияда Cовид-19 пандемияси бошланганидан деярли бир йил ўтгач, банк секторида сўровлар молиявий инклюзивлик ва рақамлаштириш даражаси ошганини кўрсатади. Руминияликларнинг учтадан иккитаси (67%)
"Руминияликлар" сўровига кўра, барча турдаги банк маҳсулотлари ва хизматларидан фойдаланинг Руминия Баҳолаш Институти томонидан 2020 йил декабр ойида тузилган банк секторини рақамлаштириш Стратегия (ИРЕС). 2017 йилда молиявий инклюзивлик даражаси Жаҳон банки томонидан Руминияда 58% деб баҳоланган.
Руминия Европа мамлакатлари орасида НПЛ даражасининг энг кескин пасайишига эришди, бу пасайиш содир бўлди етти йил ичида деярли олти марта, 2020 йил декабр ойи охирида 3,83% га камайди.
2020 йил охирида Руминия банк сектори 34 та кредит ташкилотини ўз ичига олди: учта банк тўлиқ ёки кўпчилик Руминия давлат капитали, кўпчилик маҳаллий, хусусий капиталга эга учта кредит муассасаси, 20 банк кўпчилик хорижий капитал ва хорижий банкларнинг саккизта филиали билан. Руминия банкининг қарийб 70,5 фоизи сектор активлари 2020-йилда хорижий капитал иштирокидаги муассасалар тасарруфида бўлди. Рақамлаштириш ва операцион харажатларни оптималлаштириш натижасида банкларнинг филиаллар тармоғи 3 835 тагача қисқарди. Банк шохобчаларида, ходимлар сони эса 52 650 нафарни ташкил этди.
Банк секторининг фойда олиш қобилиятига ёмонлашув прогнози салбий таъсир кўрсатди макроиқтисодий шароитлар. Банк секторида активлар рентабеллиги (РОА) ва капитал рентабеллиги (РОЕ) ўтган йилнинг охирида мос равишда 0,95% 8,66% ни ташкил этди. Бу даромадлар яхшилана бошлади, бу йил давомида - бу ижобий сигнал, шу жумладан қўшимча капиталлаштириш имкониятлари ва қайси бири мумкин, кредитлашни қўллаб-қувватлаш. 2019-йилда миллий банк сектори 11-ўринни эгаллади, мос равишда 7-ўринни эгаллади. РОА (1,4%) ва РОЕ (12,3%) бўйича Европа Иттифоқига аъзо давлатлар.
Европа Иттифоқига интеграциялашганидан 14 йил ўтиб, Руминия Европа Иттифоқида охирги давлат бўлиб қолди. Молиявий инклюзивлик (67%), молиявий воситачилик (26,8%), молиявий маълумот даражаси (22%).
2020 йилда Руминияда ялпи ички маҳсулот/жон боши 8 780 еврони ташкил этди, бу Европа Иттифоқи-27 ўртача 26 290 евронинг учдан бир қисмини ташкил этди ва контекстда иқтисодиётнинг қисқаришини назарда тутган ҳолда, 2019 йилдагидан пастроқ кўрсаткич пандемиядан.
Олдинга қараб, Руминия банк саноати барқарор ривожланишига ҳисса қўшишни мақсад қилган. Руминия, шунингдек, умуман Руминия жамияти. Ресурсларни тақсимлашда жавобгарлик максимал даражада бўлади. Соғлиқни сақлашдан кейинги даврда Руминиянинг банк сектори ва иқтисодиётининг ривожланиши учун аҳамияти инқироз ва иқтисодиётни тиклаш учун.