3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

11.7.Muddati uzaytirilgan   harajatlarning hisobi  
 
21-son  BHMS  ga  muvofiq    korxonalarning  muddati  uzaytirilgan  harajatlari  asosan 
uchta turga ajratiladi: 
•
 Daromad  (foyda)  solig‘i  bo‘yicha  muddati  uzaytirilgan  harajatlar.  Ushbu 
harajatlar    vaqtinchalik  farqlar  evaziga  hisobot  davrida  qo‘shimcha  hisoblanadigan 
daromad(foyda)  solig‘ini  oldindan  hisoblash  natijasida  yuzaga  keladi.  Vaqtinchalik 
farqlar  bo‘yicha  daromad  (foyda)  solig‘i  bir  necha  yillar  uchun  yoki  kelgusi  yil  uchun 
oldindan hisoblanishi mumkin. Bunday soliq vaqtinchalik farqlar bo‘yicha kechiktirilgan 
daromad  (foyda)  solig‘i  deb  ataladi.  Oldindan  hisoblangan  daromad  (foyda)  solig‘i 
hisobot  davrida  korxonaning  byudjet  oldidagi  qarzini  oshishiga  olib  keladi.    Bir  yildan 
ko‘p  muddatga oldindan hisoblangan daromad (foyda) solig‘i 0950 “Vaqtinchalik farqlar 
bo‘yicha  kechiktirilgan  daromad(foyda)  solig‘i”  schyotining  debetiga  va  6410 
“Byudjetga  to‘lovlar  bo‘yicha  qarzlar”  schyotining  kreditiga  yoziladi.  Bir  yilgacha 
muddatga  oldindan  hisoblangan  daromad  (foyda)  solig‘i  3210  “  Vaqtinchalik  farqlar 
bo‘yicha  kechiktirilgan  daromad(foyda)  solig‘i”  schyotining  debetiga  va  6410 
“Byudjetga  to‘lovlar  bo‘yicha  qarzlar”  schyotining  kreditiga  yoziladi.  Har    yilning 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

 
193 
oxirida  uzoq  muddatga  kechiktirilgan  daromad  (foyda)  solig‘ining  kelgusi  joriy  yilga 
tegishli  bo‘lgan  summasi  0950-  schyotdan  3210  “  Vaqtinchalik  farqlar  bo‘yicha 
kechiktirilgan  daromad(foyda)  solig‘i”  schyotining  debetiga  o‘tqaziladi.  Muddati 
uzaytirilgan  daromad  (foyda  )  solig‘i  summasi    to‘lov  muddati  yetib  kelgan  davrda 
byudjet  oldidagi  qarzlarni  kamaytirishga  olib  boriladi.  Bunday  kamaytirish    6410 
“Byudjetga  to‘lovlar  bo‘yicha  qarzlar”  schyotining  debetiga  va  3210  “  Vaqtinchalik 
farqlar  bo‘yicha  kechiktirilgan  daromad(foyda)  solig‘i”  schyotining  kreditiga  yoziladi. 
3210 “ Vaqtinchalik farqlar bo‘yicha kechiktirilgan daromad(foyda) solig‘i” schyotining  
debet qoldiq summasi kelgusi yil boshiga byudjet oldidagi qarzni kechiktirilgan daromad 
(foyda ) solig‘i bo‘yicha kamaytirilishi kerak bo‘lgan summasini ko‘rsatadi.   
•
 Diskontlar  (chegirmalar)  bo‘yicha  muddati  uzaytirilgan  harajatlar.  Bunday 
harajatlar    obligatsiyalarni  chiqarib  ularni  nominal  qiymatidan  past    narxlarda    sotgan 
korxonalarda  vujudga  keladi.  Obligatsiyalarni  nominal  qiymatidan  past  narxlarda  bir 
yildan  ortiq  va  undan  kam  muddatlarda  qaytirish  sharti  bilan  sotgan  korxonalarda 
berilgan chegirma summasi mos ravishda 0960 “Diskontlar (chegirmalar) bo‘yicha uzoq 
muddatli  kechiktirilgan  harajatlar”  va  3220  “Diskontlar  (chegirmalar)  bo‘yicha  
kechiktirilgan  harajatlar”  schyotlarida  aks  ettiriladi.  Bunda  mos  ravishda  7830  “Uzoq 
muddatli  to‘lanadigan  obligatsiyalar”  va  6830  “Qisqa  muddatli  to‘lanadigan 
obligatsiyalar” schyotlari kreditlanadi. Har  yilning oxirida uzoq muddatga kechiktirilgan 
diskont  (chegirmalar)ning  kelgusi  joriy  yilga  tegishli  bo‘lgan  summasi  0960-  schyotdan 
3220- schyotning debetiga o‘tqaziladi.  Obligatsiyalarni  qaytarish muddati kelgach, ular 
bo‘yicha  haridorga  berilgan  diskont  (chegirma)  summasi  3220-  schyotdan    hisobot 
yilning  moliyaviy  faoliyatiga  doir  harajatlarga  ,  ya’ni  9610  “Foizlar  ko‘rinishidagi 
harajatlar” schyotiga , o‘tqaziladi.  0960 va 3220-  schyotlarning davr oxiridagi qoldig‘i  
kelgusida moliyaviy faoliyat bo‘yicha harajatlarga olib boriladigan  muddati uzaytirilgan 
harajatlarning summasini ifodalaydi.