3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

 
Sotish  jarayoni
  deganda  ishlab  chiqarish  jarayonida  yaratilgan  tayyor 
mahsulotlarni,  bajarilgan  ishlarni,  ko‘rsatilgan  xizmatlarni      haridorlarga  sotish 
tushuniladi.  Ushbu  jarayonda  tayyor  mahsulot,  ish,  xizmat  pulga  aylanadi,  sotuvchi  va 
sotib  oluvchi  o‘rtasida  o‘zaro  hisob-kitoblar  bo‘yicha  qarzlar  vujudga  keladi.  Sotish 
jarayonida korxonaning yalpi tushumi, sotish tannarxi, sotishdan  
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

 
14 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3-chisma.
 Buxgalteriya hisobining predmetini tashkil qiluvchi ob’ektlar 
Buxgalteriya hisobining ob’ektlari 
Xo‘jalik faoliyatini 
tashkil qiluvchi 
jarayonlar 
•
 
Ta’minot jarayoni 
•
 
Ishlab chiqarish jarayoni 
•
 
Sotish jarayoni
 
Xo‘jalik aktivlari 
1.Uzoq muddatli aktivlar 
•
 
Asosiy vositalar 
•
 
Nomoddiy aktivlar 
•
 
Kapital investitsiyalar 
•
 
Moliyaviy investitsiyalar 
•
 
Uzoq muddatli qarzlar 
2.Qisqa muddatli aktivlar 
•
 
Tovar –moddiy boyliklar
 
•
 
Pul mablag‘lari
 
•
 
Kelgusi davr harajatlari
 
•
 
Kechiktirilgan harajatlar
 
•
 
Olinadigan schyotlar (debitorlik 
qarzlar)
 
 
Xo‘jalik 
aktivlarining 
manbalari 
1
.Xususiy kapital 
•
 
Ustav kapitali
 
•
 
Qo‘shilgan kapital
 
•
 
Rezerv kapitali
 
•
 
Taqsimlanmagan foyda
 
•
 
Maqsadli tushumlar
 
•
 
Rezervlar
 
2.Majburiyatlar 
•
 
Qarz va kreditlar
 
•
 
Ta’minotchilarga to‘lanadigan schyotlar
 
•
 
Soliqlar va majburiy ajratmalar bo‘yicha 
qarzlar
 
•
 
Ish haqi bo‘yicha qarzlar
 
•
 
Ta’sischilarga qarzlar
 
•
 
Boshqa kreditorlik qarzlari
 
 
Xo‘jalik faoliyati 
natijalari 
1.Foyda 
2.Zarar 
 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

 
15 
olingan  foyda  yoki  zarari,  sotish  jarayonining  harajatlari,  unga  doir  soliqlar  va  boshqa 
ko‘rsatkichlar hisobga olinadi.  
Buxgalteriya hisobining birinchi guruh ob’ekti bo‘lib hisoblangan xo‘jalik faoliyati 
faqatgina  uni  tashkil  etuvchi  jarayonlarni  doimiy    va  uzliksiz    ravishda  amalga  oshirib 
borgan  holda  mavjud  bo‘ladi.  Bu  jarayonlarni  bir  birisiz  tasavvur  etib  bo‘lmadi, 
chunonchi  ta’minotsiz  ishlab  chiqarish,  ishlab  chiqarishsiz  esa  sotish  jarayoni  amalga 
oshmaydi.  Sotish  bo‘lmasa  korxonaga  pul  kelib  tushmaydi,  pulsiz  esa  ta’minot,  ishlab 
chiqarish  jarayonlarini  yangidan    takrorlab  va  rivojlantirib  bo‘lmaydi.  Bundan  xulosa 
qilsa  bo‘ladiki,  xo‘jalik  faoliyati  mablag‘larni  usliksiz  aylanishidan  va  ko‘payib 
borishidan  iboratdir.  Buyuk  iqtisodchi  Karl  Marks    xo‘jalik  faoliyati  jarayonlarini 
kapitalning  aylanishi  deb  e’tirof  etib,    uni    o‘zining  «Kapital»  asarida  quyidagicha 
ifodalagan edi.