3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf


 Korxonalarda xom- ashyo materiallar ta'minotining hisobi



Download 0,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/124
Sana19.01.2022
Hajmi0,6 Mb.
#391880
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   124
Bog'liq
buxgalteriya hisobi asoslari

4.2. Korxonalarda xom- ashyo materiallar ta'minotining hisobi.  
Mahsulot  ishlab  chqarish  jarayonida  mehnat  vositalari  bilan  bir  vaqtda  xom-ashyo, 
material,  yoq’ilg’i  kabi  mehnat  buyumlari  qatnashadi.  Ularning  hammasini  hisob  ishlarida 
hartli  ravishda  materiallar  deb  yuritiladi.  Xom-ashyo  va    materiallar  ishlab  chqarish 
xarajatlarining  asosini  tashkil  kilib,ko’pgina  tayyor  mahsulotlarning  70%  tashkil  qiladi. 
Korxonalar turli bo’lib, har xil xom-ashyolardan juda ko’p turdagi tayyor mahsulotlar ishlab 
chiqaradi.  Non  yopish  korxonalrida  asosiy  xom-ashyo  undan  konservalar  ishlab  chqarishda 
meva  sabzavotlar  (olma,  gilos,  sabzi,  pomidor,  bodring  va  h.k.)  kolbasa  ishlab  chqarishda 
gusht;  asosiy  xom-ashyo  bo’lib  hisoblanadi.  Ishlab  chqarish  jarayonini  yaxshi  bo’lishi 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com


(moylash,  artish  uchun  materiallar)  yoki  ishlab  chiqarilayotgan  mahsulotning      sifatini   
yaxshilaydigan   (rang   beradigan) materiallar yordamchi materiallar deyiladi. 
Bir  xil  materiallar  ishlab  chqarishda  asosiy  materiallar  bulsa  ikkinchi  turdagi 
mahsulotlarni ishlab chqarishda esa yordamchi materiallar bo’lishi yoki aksincha. 
Ishlab chqarish korxonalarida yoq’ilg’i va ehtiyot qismlar, idishlar alohida turkumlarda 
ko’rsatilib,  ularning harakati  maxsus  schyotlarda  hisobga  olib  boriladi.  Mehnat  buyumlarini 
hisobga  olib  borish  uchun    «Materiallar»  hisobi  schyotlari  belgilangan  bo’lib,ularning 
turlarini alohida aks ettirish uchun bir nechta subschyotlari mavjud. 
Materiallarning harakati va qoldig’ini nazorat qilish uchun analitik schyotlardaularning 
turlari,navlari,markasi,miqdori  va  summasi  bo’yicha  olib  boriladi.Masalan:  unlar,  bugdoy, 
javdar unlariga bugdoy unining o’zi esa oliy, birinchi, ikkinchi navlar bo’yicha hisobga olib 
boriladi. 
Ishlab  chiqarilgan  mahsulotlarning  tannarxini  aniqlash  uchun  materiallarni  sotib  olish 
ortish-tushirish  xarajatlari  kushilib,  haqiqiy  tannarxda  hisobga  olib  borish  zarur. 
Materiallarning  haqiqiy  tannarxi  sotib  olish  bahosiga  transport,ortish  tushirish,  bojxona  va 
boshqa xarajatlar kushib hisoblanadi. 
Lekin  Materiallarning  turlari ko’p bo’lib.sotib olish  narxi  har  xil  undan tashqari,  turli 
manbaalardan kelganligi uchun,ortish tushirish xarajatlari ham turlicha bo’ladi. 
Materiallarning  har  bir  turlari  bo’yicha  tannarxda  hisobga  olib  borish  qiyinligidan 
ko’pgina korxonalarda joriy hisobda quyidagi usullardan birini kullaydilar. 
-Materiallarning  har  bir  turi  sotib  olish  bahosida  hisobga  olib  boriladi.  Transport-
tayyorlov xarajatlari esa hama materiallar bo’yicha alohida analitik schyotlarda hisobga olib 
boriladi: 
-Materiallarning        har        bir      turi        rejalashtirilgan  narxda.haqiqiy  tannarx  va 
rejalashtirilgan tannarx o’rtasidagi farq esa alohida hisobda yuritiladi. 
Joriy  oy  davomida  materiallar  hisobda  yuritilgan  narxda  ishlab  chqarishga  beriladi. 
Materiallarning  hisobi  har  ikki  usulda  olib  borilganda  ham,joriy  oyda  ishlab  chqarishga 
sarflangan  materiallar  haqiqiy  tannarxga  yyetkaziladi.  Buning  uchun  sotib  olish  narxida 
sarflangan  materiallar  summasiga  transport  tayyorlov  xarajatlari,rejalashtirilgan  tannarxda 
bo’lganda ular o’rtasidagi farq (ortiqcha bulsa kushiladi, kam bulsa ayriladi) hisoblanadi. 
Materiallar temir yo’lavtomobil va boshqa transport turlari orqali korxonaga keltirilishi 
mumkin.  Agarda  materiallar  temir  yo’l  bilan  kelsa,temir  yo’l  nakladnoyi  bilan  birgalikda 
keladi.  
Agar vogon konteyner bo’zilgan,yoki qabul qilishda haqiqiy kelib tushgan va hujjatda 
ko’rsatilgan miqdor va summada farq bulsa,komissiya tomonidan kommersiya dalolatnomasi 
to’zilish kerak. 
Materiallar      avtotransportlarda    kelib    tushganda    tovar  transport  yuk  xati  (TGN) 
schyot-faktura  kabi  hujjatlar  bo’ladi.  Mol  yetkazib  beruvchi  tashkilotlardan  omborga 
materiallar qabul qilindi. 
Bunda debet 10 schyot Materiallar  
Kredit 60 schyot Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to’lanadigan schyotlar. 
Qabul  qilingan  xom-ashyo  va  materiallar  shartnomaviy  sotib  bahosiga;  Agar  mol 
yetkazib beruvchilar schyot to’lov-talabnomalariga transport xarajatlarini ham kushgan bulsa, 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com


bu  summaga  ham  yuqoridagidek  yozuv  to’ziladi,lekin  10  «Materiallar»  Schyotining  tashish 
ortish-tushirish xarajatlari nomli alohida analitik schyotlarda olib boriladi.Materiallarni qabul 
qilishda kamomad bulsa mol yetkazib beruvchi transport tashkilotlari gunoxkor qismiga: 
Debet 42 schyot «Da'volar bo’yicha hisob kitoblar» 
Kredit 60 schyot «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to’lanadigan schyotlar». 
Materiallar  omborxonalarda  fizik  va  ximik  xususiyatlariga  qarab.zarur  sharoitlar 
yaratilgan  holda  saqlanishlari  zarur.  Ombordagi  materiallar  moddiy  javobshar  shaxs 
tomonidan  Materiallarning  miqdoriy  harakatinin  maxsus  kitoblarda  hisobga  olib  borishlari 
kerak. 
Materiallar      ishlab      chqarishga      berilganda      quyidagicha  buxgalteriya  provodkasi 
beriladi. 
Debet 2010 schyot Asosiy ishlab chqarish va 23 schyot Yordamchi ishlab chqarish 
Kredit 10 schyot Materiallar. 
Agar  materiallar  bir  moddiy  javogar  shaxsdan  ikkinchi  bir  moddiy  javogar  shaxsga 
dalolatnoma orqali o’tkazilganda quyidagicha provodka beriladi. 
Debet 10 schyot Materiallar. 
Kredit 10 schyot Materiallar. 
 

Download 0,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish