3-mavzu. Xizmatchi dasturlar, ularning turlari va vazifalari. Arxivlar bilan ishlash vositalari. Formatlash vositalarini qo‘llash Reja

Ma’lumotlarni hajmini kamaytirish vositalari (arxivatorlar).

 Arxivlar fayllar 

yaratish uchun mo‘ljallangan. Ma’lumotlarni arxivlash, ularni fayllar va kataloglarning 

katta guruhlari bir arxiv fayliga keltirilishi hisobiga saqlashni soddalashtiradi. Bunday 

arxiv  fayllarida,  odatda,  axborot  yozish  yuqori  zichlikda  bo‘lishi  hisobiga  axborot 

tashuvchidan  foydalanish  samarasi  oshadi.  Arxivatorlardan  ko‘p  hollarda  qimmatli 

ma’lumotlardan zaxira nusxalari yaratish uchun foydalaniladi. 

Disketalarni formatlash 

Disketani birinchi marta ishlatishdan oldin uni DOS ning Format dasturi ishlay 

olishi uchun tayyorlash kerak. 

Bu jarayon initsiallashtirish yoki formatlashtirish deb ataladi. Buyruqni ko‘rinishi 

quyidagicha: 

Format diskovod: [/S] 

Misol: 

format a: 

Ogohlantirish. 

Agar  disketaga  qandaydir  axborot  yozib  qo‘yilgan  bo‘lsa,  u 

Format  dasturi  tomonidan  yo‘q  qilinadi.  Shuning  uchun  buyruqni  kiritishdan  avval 

---

“Enter” tugmachasini bosish bilan buyruq qatorida hammasi to‘g‘ri yozilganligiga amin 

bo‘lish uchun yana bir bor o‘qib chiqing. 

Agar buyruqda /S parametri ko‘rsatilsa, unda "tizimli" disketa, ya'ni undan DOS 

amallar  tizimini  yuklash  mumkin  bo‘lgan  disketa  tayyorlanadi.  Sig‘imi  360  K  bayt 

bo‘lgan disketalar uchun mo‘ljallangan diskovod disketalarni 360 yoki undan kamroq K 

baytga  formatlashtirish  mumkin,  sig‘imi  1,2  M  bayt  bo‘lgan  disketalar  uchun 

mo‘ljallangan  diskovodda  disketalarni  1,2  M  bayt  va  undan  kam  sig‘imiga 

formatlashtirish mumkin. Buyruqda mavjud bo‘lgan parametrlar disketalarni maksimal 

sig‘imda formatlash uchun berilmagan, ular haqida hujjatlarning va "foydalanuvchining 

IBM PC bilan ishlash" dasturlari to‘plamidan o‘qish mumkin. Buyruq parametrlarsiz 

kiritilganida  disketa  diskovodning  maksimal  sig‘imiga  mos  keluvchi  sig‘imga 

formatlanadi. Buyruq kiritilganidan so‘ng: 

Insert newdiskette to drive x: and strike ENTER when ready (disketani o‘rnating 

va “Enter” tugmachasini bosing) xabari paydo bo‘ladi. 

Agar disketa buzilgan bo‘lsa, unda Track 0 bad - disk unusable (0 yo‘lka buzilgan, 

disketadan foydlanib bo‘lmaydi) xabari paydo bo‘ladi. 

Bu xabar, shuningdek, 360 K bayt sig‘imli disketalar uchun diskovodda yuqori 

zichlikdagi yozuvli (ya’ni 1,2 M bayt sig‘imli) disketani formatlashga uringan paytda 

ham paydo bo‘lishi mumkin. 

Shuni  ta’kidlash  kerakki,  formatlashtirilayotgan  paytida  "Track  0  bad  -  disk 

unusable"  xabari  paydo  bo‘ladigan  disketani  ham  ba’zida  har  holda  PCTools  dasturi 

bilan formatlashga erishiladi. 

Disketa  formatlab  bo‘linganda  quyidagi  so‘rov  paydo  bo‘ladi:  Format  another 

(Y/N)? 

(Yana formatlashtirilsin (Y-ha, N-yo‘qmi?) 

Agar disketalarni boshqa formatlash kerak bo‘lmasa, N deb javob beramiz. 

Ogohlantirish. 

Qattiq disk (vinchester)ni formatlashga harakat qilish kerak emas, 

chunki bunda vinchesterdagi hamma ma’lumotlar yo‘q qilib yuboriladi.