3-mavzu: rivojlanish falsafasi



Download 171 Kb.
bet8/11
Sana01.06.2022
Hajmi171 Kb.
#629041
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
3-mavzu rivojlanish falsafasi

Sabab va oqibat. Falsafiy tamoyillar ichida determinizm tamoyili muhim qonuniyatni ifodalashi haqida yuqorida qayd etildi. (determinizm lotincha-belgilamoq). Determinizm - sababiyat qonuniy xarakterga ega ekanligi, barcha hodisalarning umumiy, qonuniyatli aloqadorligi, sababiy o‘zaro bog‘langanligi haqidagi ta’limot. Indeterminizm sababiy bog‘lanishlarning qonuniy xarakterga ega ekanligini inkor qiladigan nuqtai nazar. Izchil determinizm sababiyatning ob’ektiv ekanligini tan oladi.Sababiyat tushunchasi sabab va oqibat bog‘lanishini ifodalaydi. Hozirgi zamon fanlari borliqning mohiyatini o‘rganib, hodisalarning sababiy bog‘langanligini asoslamoqda. Olamning paydo bo‘lishi, hodisalarning rivojlanishi va bir shakldan ikkinchi shaklga o‘tishining ob’ektiv sabablari borligini isbotlamoqda. Sababsiz hodisa bo‘lmaydi, har bir o‘zgarishning o‘z sababi bor.
Sabab nima? Sabab deb biror natijani yuzaga keltiradigan hodisaga aytiladi. Sabab ta’sirida oqibat kelib chiqadi. Oqibat sabab ta’sirida yuzaga kelgan natijadir. Bir hodisa ikkinchisini yuzaga chiqaradi, tug‘diradi. Masalan: o‘zbek xalqining uzoq davrlardan buyon Vatan ozodligi uchun olib borgan goh oshkora, goh yashirin kurashlari sababli mustaqillik qo‘lga kiritildi - oqibat.Hukumatning to‘g‘ri siyosati-sabab, oqibat sifatida fuqarolarning bahamjihatligi ta’minlanmoqda. Sababni bahonadan farq qilish kerak. Bahona natijani keltirib chiqaruvchi sabab emas. Bahona sababning yuzaga chiqishi, namoyon bo‘lishida ishtirok etuvchi tasodifiy hodisa. Masalan, Shekspirning «Otello» fojeasidagi Dezdemona o‘ldirilishining sababi boshqa, bahonasi boshqa. Bahona ro‘molcha voqeasi. Sabab - amal, martaba uchun olib borilgan kurashdir.Sabab va oqibat uzviy bog‘langan. Sabab oqibatni keltirib chiqaradi, oqibat sababsiz sodir bo‘lmaydi.Sabab va oqibat bog‘lanishining muhim metodologik ahamiyati bor. Meditsinada kasallik sababini aniqlash, kasalni davolashga, sog‘ayish /oqibat/ga olib keladi. Jamiyatda ishlab chiqaruvchi kuchlarning o‘sishi - sabab, hayot farovonligiga erishish - oqibat, oiladagi urush-janjal - sabab, ro‘zg‘ordan baraka ketishi - oqibat.

Download 171 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish