3-mavzu: moliyaviy tizim

3-MAVZU: MOLIYAVIY TIZIM

PhD Tursunxodjayeva Sh.Z

REJA:

• Moliyaviy tizimning sohalari va bo’g’inlari.
• Yetakchi xorijiy mamlakatlarning davlat moliyaviy tizimi.

Moliyaviy bitimlar tuzish, aktivlar va riskni almashishda foydalaniladigan
bozorlar va boshqa institutlar majmuiga moliyaviy tizim (financial system)
deyiladi.
MOLIYAVIY TIZIM
Sohasi
Bo’g’ini
Davlat moliyasi va mahalliy moliya
Xo’jalik yurituvchi subyektlar moliyasi
Davlat budjeti;
Maqsadli nobudjet fondlar
Davlat krediti
Tijorat korxonalari va tashkilotlari moliyasi;
Moliyaviy vositachilar moliyasi;
Notijorat tashkilotlari moliyasi.
Davlat budjeti — davlatning muayyan vaqt (odatda bir yil) uchun mo‘ljallangan pul daromadlari va xarajatlari majmui.
Davlat budjeti quyidagi darajadagi budjetlardan iborat:
O’zbekiston Respublikasining Respublika budjeti
Qoraqalpog’iston Respublikasi budjeti, viloyatlar va Toshkent shahar mahalliy budjetlari
*O’zR Budjet Kodeksi 34-modda
Davlat maqsadli jamg‘armalari
Mablag‘lari soliqlar, majburiy to‘lovlar va jarimalar, shuningdek budjet subsidiyalaridan shakllantiriladigan davlat maqsadli jamg‘armalari davlat funksiyalarini amalga oshirish uchun tashkil etiladi.
Davlat maqsadli jamg‘armalari O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori bilan tashkil etiladi.
Davlat maqsadli jamg‘armalari yuridik shaxs shaklida yoki yuridik shaxs tashkil etmasdan tuzilishi mumkin
*O’zR Budjet Kodeksi 36-modda
Davlat krediti hokimiyat va boshqaruv organlari orqali bir tomondan, davlat orqali ikkinchi tomondan, jismoniy va yuridik shaxslar o ‘rtasida vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlar majmuidan iborat bo‘lib, unda davlat qarz oluvchi, kreditor (qarz beruvchi) va kafil sifatlarida maydonga keladi.
Foyda olishni o‘z faoliyatining asosiy maqsadi qilib olgan (tijoratchi tashkilot) yoki foyda olishni ana shunday maqsad qilib olmagan tashkilot (tijoratchi bo‘lmagan tashkilot) yuridik shaxs bo‘lishi mumkin.