3-mavzu: logistikaning uslubiy vositalarini funksilash

3-MAVZU: LOGISTIKANING USLUBIY VOSITALARINI FUNKSILASH
Logistika funktsiyalarining ikki turi mavjud: operativ va muvofiqlashtirish. Operatsion funktsiyalari moddiy boyliklarning yetkazib berish, ishlab chiqarish va taqsimlash sohasidagi harakatini boshqarish bilan bog'liq.
Ta'minot sohasida bu xom ashyo, materiallar, tayyor mahsulot zaxiralarining etkazib beruvchidan ishlab chiqarish zavodiga, omborga yoki chakana savdo do'koniga harakatini boshqarish.
Ishlab chiqarish darajasida logistika - bu menejment bo'lib, ishlab chiqarishning barcha bosqichlari bo'ylab yarim tayyor mahsulotning harakatlanishini, shuningdek, tovarlarning omborlar va bozorlarga olib o'tishini nazorat qiladi.
Tarqatish boshqaruvi ishlab chiqaruvchidan iste'molchiga yakuniy mahsulot oqimini tashkil qilishni o'z ichiga oladi. Logistika muvofiqlashtirish funktsiyalariga quyidagilar kiradi: ishlab chiqarishning turli qismlarining moddiy ehtiyojlarini aniqlash va tahlil qilish, tashkilot faoliyat yuritadigan bozorlar maydonini tahlil qilish, potentsial bozorlarning rivojlanishini prognoz qilish, ishlab chiqarish ehtiyojlari to'g'risidagi ma'lumotlarni qayta ishlash. mijozlar. Mohiyat sanab o'tilgan funktsiyalar talab va taklifni muvofiqlashtirishdan iborat. Tegishli ma'lumotlarga asoslanib, logistika bozor kon'yunkturasi tomonidan taqdim etilgan talabni va tashkilot tomonidan ishlab chiqilgan taklifni moslashtirish bilan shug'ullanadi. Logistikaning muvofiqlashtirish funktsiyasidan yana bir yo'nalish - operativ rejalashtirish shakllandi. Talab prognozi asosida tayyor mahsulotlarni tashish jadvali va zaxiralarini boshqarish tartibi ishlab chiqiladi, natijada ishlab chiqarishni rejalashtirish belgilanadi, xom ashyo va butlovchi qismlarni etkazib berish dasturlari ishlab chiqiladi. Asosiy pozitsiyalardan logistikaning quyidagi funktsiyalari ajralib turadi: magistral, integratsiya, tartibga solish, natija.
Magistral logistika - bu tizim samarali texnologiyalar resurslarni boshqarishni ta'minlash.
Integratsiyalash funktsiyasi - ishlab chiqarish vositalari bozori va iste'molchilarga vositachilik xizmatlarini ko'rsatish bilan marketing, saqlash va etkazib berish jarayonlarini sinxronlashtirish uchun logistikani ta'minlash. Tartibga solish funktsiyasi moddiy, axborot va boshqaruvni amalga oshirishdan iborat moliyaviy oqimlar xarajatlarni kamaytirish uchun.
Olingan funktsiya tovarlarni etkazib berish faoliyatini anglatadi to'g'ri miqdor ichida ma'lum vaqt va iloji boricha arzon narxda kerakli sifatda joylashtirish. Mantiqiy funktsiyalarni amalga oshirish samaradorligini aniqlash mezoni logistika faoliyatining yakuniy maqsadiga erishishdir.
Logistika oldida turgan vazifalarni umumiy, global va xususiyga bo'lish mumkin. bilan maksimal ta'sirga erishish minimal xarajat logistikaning asosiy global vazifasi hisoblanadi. Logistika tizimlarini modellashtirish va ularning ishlash omillari global vazifalar deb ham ataladi.
Umumiy vazifalarga quyidagilar kiradi:
1) moddiy va axborot oqimlarini tartibga solish tizimini yaratish;
2) ishlab chiqarish, tashish, saqlashning mumkin bo'lgan hajmlarini prognozlash;
3) uni ishlab chiqarishga tatbiq etish ehtiyoji va imkoniyatlari o'rtasidagi nomuvofiqlikni aniqlash;
4) doirasida ishlab chiqilgan va ilgari surilayotgan mahsulotga talabni aniqlash logistika tizimi;
5) sotishdan oldingi va sotishdan keyingi xizmatni tashkil etish.
Umumiy muammolarni hal qilish asosida mijozlarga xizmat ko'rsatishni tashkil etish va ularni ishlab chiqarish punktlariga optimal tarzda biriktirish uchun ombor tizimlari tarmog'i yaratiladi.
Shaxsiy vazifalar torroq yo'nalishga ega va quyidagilarni o'z ichiga oladi:
1) minimal zaxiralarni yaratish;
2) tayyor mahsulotlarni saqlash muddatini maksimal darajada qisqartirish;
3) tashish vaqtini qisqartirish.
Logistikaning asosiy qoidalarini quyidagicha shakllantirish mumkin: istalgan mahsulot kerakli hajmda kerakli sifat ma'lum vaqt va joyda minimal xarajat bilan yetkazib beriladi. Logistikaning asosiy tadqiqot ob'ekti moddiy oqimdir. Materiallar oqimiga biriktirilgan harakatlar logistik operatsiyalar yoki logistika funktsiyalari deb ataladi. Harakat holatidagi moddiy resurslar, tugallanmagan ishlab chiqarish, logistika operatsiyalari yoki funktsiyalari qo'llaniladigan ishlab chiqarilgan mahsulotlar material oqimini belgilaydi.
Logistika operatsiyasi - bu materialning paydo bo'lishi, o'zlashtirilishi va o'zgarishi, moliyaviy va xizmat ko'rsatish oqimi bilan muvofiqlashtirilgan harakat.
Logistika funktsiyasi logistika tizimi va aloqalari oldiga qo'yilgan vazifalarni hal qilishga qaratilgan logistika operatsiyalarining avtonom tarkibiy qismidir. Logistika operatsiyalari va funktsiyalarining kombinatsiyasi logistika tizimining turiga bog'liq.
Logistikaning asosiy maqsadi iste’molchiga kelishilgan vaqtgn kerakli mahsulot (tovar)ni, mehnat, moddiy va moliyaviy resurslarni minimal xarajat qilgan holda yetkazib berishdan iborat.
Material, xomashyo, tayyor mahsulotni aniq, o‘z muddatida yetkazib berish butun bir iqtisodiy tizimning ishlashiga ijobiy ta’sir ko'rsatadi, moddiy zaxiralar, ularni shakllantirish va saqlash bo'yicha xarajatlar, ishlab chiqarish va muomala xarajatlarini qis- qartirishga imkon tug‘diradi.
Logistika ham marketing kabi iste’molchi manfaatidan kelib chiqib, quyidagi oltita shart bajarilganda logistika faoliyatining
maqsadiga erishildi, deb hisoblanadi:

1. 
   zamr tovar;
   
2. 
   talabga muvofiq sifatli;
   
3. 
   zaruriy miqdorda yetkazib berilgan;
   
4. 
   kelishilgan vaqtda;
   

5) zaairiy joyga;(>)minimal xarajatlar bilan.
Logistikaning global maqsadi - siidni qisqartirish, zaxiralarni Limaytirish bo‘lib, bunga ishlab chiqarish bosqichida jarayonlami smxronlashtirish hisobiga, moddiy resurslarga boigan ehtiyojni aniqlash, o‘z-o‘zini boshqarish hisobiga (ishlab chiqarish biron- l>n mahsulotga boigan talabga muvofiq ishlaydi) erishiladi. laqsimot boshqaruvini tashkil etish, moddiy oqimning o‘tib borishini tezlashtirish va sotilishini ta’minlash tashkiliy yolialishga kiradi.
Shunday qilib, tashkiliy yo'nalish logistikaning funksional vazifasi bo‘lib, moddiy oqimlarning harakatini olib boradi va i.iDiinot hamda sotuvni ta’minlaydi.
Zaxiralar ishlab chiqarish muomala va isteinol orasida iialqon (bufer) rolini o'ynaydi, Ular bevosita ishlab chiqaravchida lamiangan, yoki ularning saqlanishi iste’molchiga yaqinlashtirilgan
hoi ishi mumkin. Zaxiralar talab o‘zgarishlariga tez javob berishga imkon beradi va transport xizmatining bir maromda ishlashini
la’minlaydi.
Korxonani xomashyo va materiallar bilan ta’minlash jarayonida sotib olib g‘amlash logistikasi masalalari hal boiadi. Bu bosqichda mol yetkazib beruvehilar o‘rganiladi va tanlanadi, shartnomalar
tuziladi va ularning ijrosi nazorat qilinadi.
Ishlab chiqarish logistikasi korxona (firma) ichidagi moddiy oqimlar harakati jarayonini o‘z ichiga oladigan sohadir.
Hozirgi zamonda raqobatbardoshlikni ta’minlash uchun sifatli mahsulot chiqarishning o‘zi kamlik qiladi. Ishlab chiqaruvchi iste’molchiga tovar yetkazib berish jarayonida qo'shimcha ayrim
bir xizmatlarni ham ko‘rsatadi, uning talablarini toiiq qondirishga harakat qiladi.
Shunday qilib, logistik servis tovar yetkazib berish jarayonida ko‘rsatiladigan xizmatlar kompleksidir.
Texnologik yo‘nalish esa transportda yuk tashish texnologiya- larini, ombor xo‘jaligini, axborot ta’minotini, rejalashtirish va nazoratni takomillashtimvchi logistikaning funksional sohasidir. Logistikaning ayrim funksional sohalarim_ko1ib.;ehiqaylik
(l.l-jadval):