3-mavzu. Korxonaning operatsion faoliyatini tahlili operatsion faoliyat tahlilining maqsadi, vazifalari va axborot manbalari

Ishlab chiqarish hajmiga muvofiq xarajatlarni klassifikatsiya qilish


Ko‘rsatkichlar
O‘tgan yil
Hisobot yili

Doimiy
O‘zgaruvchan

Doimiy
O‘zgaruv

chan
1. Material xarajatlar

4136
78581
5114
97173
2. Mehnat haqi xarajatlari
12859
115733
7684
145996
2.1. Vaqtbay ish haqi
12859
x
7684
x
2.2. Ishbay ish haqi
x
115733
x
145996
3.Ish haqidan ajratmalar
3372
30350
1953
37115
3.1. Vaqtbay ish haqidan
3372
x
1953
x
3.2. Ishbay ish haqidan
x
30350
x
37115
4. Amortizatsiya xarajatlari
8033
x
8730
x
5. Boshqa xarajatlar
22280

28736

Jami:
50680
224664
52217
280284

14-jadval

Kritik hajm (zararsizlik) darajasini aniqlanishi
Ko‘rsatkichlar
O‘tgan yil
Hisobot yili


O‘zgarishi
1. Jami ishlab chiqarish xarajatlari
275344
332501
57157
2. O‘zgaruvchan xarajatlar
224664
280284
55620
3.Doimiy xarajatlar
50680
52217
1537
4. Sotish hajmi
342763
422275
79512
5. Xarajatlarning o‘sish darajasi, %
80.33%
78.74%
-1.59%
6. O‘zgaruvchan xarajatlarning o‘sish darajasi %
65.54%
66.37%
0.83%
7. Doimiy xarajatlarning o‘sish darajasi %
14.79%
12.37%
-2.42%
8. Sotishdan foyda
38560
43306
4746
9. Sotuv rentabelligi % (q.8:q.4 x 100)
11.25%
10.26%
-0.99%
10. Qoplash jamg‘armasi (q.3+q.8)
89240
95523
57157
11. Qoplash jamg‘armasi koeffitsienti(q.10:q.4)
0.26
0.23
-0.03
12. Zararsizlik nuqtasi (q.3:q.11)
194923.08
227030.43
32107
13. Moliyaviy mustahkamlik zaxirasi % (q.4:q.12 x 100-100)
75.85%
86%
10.15%
14. Operatsion richag

0.005
Xulosa: korxonada moliyaviy mustahkamlik zaxirasi hisobot yilida 86 foizni tashkil etgan, o‘tgan yilda ushbu daraja 75.85 foizga teng bo‘lgan. Bundan ijobiy o‘zgarishlar kuzatilganligini izohlash mumkin.

Nazariy jihatdan aytish mumkinki‚ hisobot yilida sotish hajmini 227030.43 ming so‘mgacha kamaytirishi, o‘tgan yil bo‘yicha esa 194923.08 ming so‘mgacha kamaytirishi mumkin‚ ushbu chegaraviylikda korxona zararsiz ishlashi mumkin. YA’ni doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlar summasini qoplashga teng sotuv hajmiga erishiladi.
Agar korxona foyda hajmini 1 foizga o‘stirishi lozim bo‘lsa uning uchun sotish hajmini 0.005 foizga o‘stirishi talab etiladi.
Mahsulot ishlab chiqarishning kritik hajm darajasini aniqlash va uni tahlil etish, iqtisodiy harakatda va biznesda muhim masala hisoblanadi. Ushbu ko‘rsatkich orqali kompaniya va firmalar mahsulot ishlab chiqarishning foydalilik darajasini belgilab oladilar. Mahsulot ishlab chiqarishning kritik hajm darajasini belgilash, uning hisob-kitoblari keng doirada olimlar tomonidan o‘rganilgan. SHu sababli uni aniqlashning turli ifodalari tavsiya etilgan.
Mahsulot ishlab chiqarishni kritik hajm darajasini hisoblashning quyidagi bog‘lanishli ifodasini berib o‘tish mumkin.