|
Ishlab chiqarish gimnastikasining vazifalari: 1. Ishga muvofiq ravishda yondashish va kirishishni ta’minlash; toliqishni kamaytirish va optimal (eng muvofiq) ishga yaroqlilikni yanayam tezroq qayta tiklanishiga ko’maklashish.
2. Soglikni yaxshilash.
3. Uyushqoqlikni va tartiblilikni tarbiyalash.
4. Ommaviy jismoniy - soglomlashtirish va sport ishlariga jalb qilish.
Ishlab chiqarish gimnastikasi zamonaviy jismoniy tarbiya sistemasining bir bo’lagi, va ishlab chiqarishda soglomlashtirish tadbirlaridan biri hisoblanadi. O’ning maqsadi mehnatkashlarning sog’ligini yaxshilanishiga yordam berish, ishga yaroqlilikning oshishiga va ishlab chiqarishning oshishiga ko’mak berish. Ishlab chiqarish gimnastikasi ham aqliy, ham jismoniy mehnat bilan band bo’gan kishilar uchun bir xil tarzda zarur va foydalidir.
Ishlab chiqarish gimnastikasi - organizm faoliyatning bir ko‘rinishidan ikkinchi ko‘rinishiga o’tishiga asoslangan, hordik chiqarishning ko‘rinishlaridan biridir, ular aktiv va passiv bulishi mumkin. Ishlab chiqarish gimnastikasining fiziologiya asoslari 1905-yili organizmning charchashi muammolari ustida ish olib borgan. M.Sechenov. Fiziologik nuqtai nazardan dam olish bilan absolyut tinchlikka erishib bo‘lmaydi va erishib bo‘lmasligini isbotladi. Bir mehnat faoliyatining ikkinchi bilan almashinishi, dam olishning shakllaridan biridir. I.M.Sechenov tajribada agar bir organ mehnat jarayoni davomida vaqtincha mehnat faoliyatini to’xtatsa, u tez orada o‘zining mehnatga yaroqliligini tiklaydi va bo’ning bilan faol hordik chiqarishning usto’nligini isbotlab berdi. I.P.Pavlov, bosh miya xujayralarining doimo bir-xil nuqtasini qo‘zgatish mehnatga layoqatlilikni pasayishiga olib kelishini isbotladi, lekin, agarda faoliyatning xususiyati o‘zgartirilsa va kuchlanish va ko‘zgalish jarayonlari boshqa nerv tugo’nlariga (xujayralariga) o‘zgartirilsa mehnatga layokatliligi qayta tiklanadi. Sho’nday qilib bir ko‘rinishdagi faoliyatning ikkinchisi bilan almashinishi, charchagan bosh miya qobig’i hujayralariga dam beradi. N.E.Vedenskiy dam olish insonning to‘liq umumiy faoliyatsizligini faraz qilmasligi to‘g‘risidagi xulosaga keldi. Vokelikning yangi muhitiga diqqat e’tiborning ko’rinishi va ishning oddiy o‘zgarishi bilan xordik chiqarishga erishish mumkin. Faol xorliko’ning ishlab chiqarish sharoitlarida qo‘llaninishi bir kator olimlar Ye.M.Marshak, A.N.Krestovnikov, I.M.Sarkisov-Saozanin ilmiy ishlarining mavzusi bulib xizmat qildi va insonning keyingi mehnatga layoqatliliga ijobiy ta’sir ko‘rsatishini ta’kidladilar. Ularning kuzatishlari bo’yicha faol hordik uzoqroq ta’sirga ega va "o’rtacha kuchlanishlarda" yanada sermahsuldir. Ishlab chiqarish gimnastikasi mobaynida qo‘zgalish jarayonlarining va bosh miya qobig’ida tormozlanish yuz beradi va nafas olish va yurak-qon tomirlari sistemasining faoliyati kuchayadi. Professor S.A.Qosimovning-tajriba sohasida ishlab chiqarish gimnastikasidagi bir me’yordagi ish dinamikasini saqlashdagi ijobiy ahamiyati ko‘rsatilgan. O’ndagi ma’lumotlarga ko‘ra ishlab chiqarish gimnastikasi ishlab chiqarish ishlari mobaynida rivojlanib kelayotgan (usib, kuchayib) toliqishni ogohlantirishga imkon beradi. Ishlab chiqarishdagi toliqishning mohiyati dinamik stereotipining chidamliligining bo‘zilishidan iborat. Ishlab chiqarishdagi toliqishga quyidagilar kiradi: ishlab chiqarishdagi mehnat o’numdorligining pasayishi, ishlovchining charchaganlik alomatlari, ish tartibining buzilishi, bir-xil maqomlilikning buzilishi va fiziologik vazifalarning muvofiqliklarining buzilishi. Mehnat va dam olishning to‘g‘ri tartibi - bu mehnat va dam olishning almashinishidir, qaysini bu jarayon davomida ishchi dinamik stereotipning eng yuqori darajasiga erishishlari va sog’lik va mehnat o’numdorligining yuqori darajasi ta’minlanadi. Bir ko’nlik xaftalik almashinish tartiblari farqlanadi. Almashinish tartibi ko’proq ahamiyatga ega. Mehnat jarayoni davomida dam olish tanaffuslari sho’nday taqsimlanishi kerakki, ishlab chiqarishdagi xorishni o’ning boshlanish vaqtida oldini olish kerak. Ishlab chiqarish gimnastikasiiing asosiy shakllari:
Do'stlaringiz bilan baham: |
