3-mavzu: Axborot jarayonlarining dasturiy ta`minoti

Apparat ta’minoti
─ bu, birinchi navbatda kompyuterning asosiy texnik 
qismlari va qo’shimcha (atrof) qurilmalaridir. 
Dasturiy ta’minot deganda, hisoblash texnikasi vositalari bilan ma’lumotlarni 
qayta ishlash tizimini yaratish va ulardan foydalanish uchun dasturiy va hujjatli 
vositalarni jamlash tushuniladi.
Dasturiy ta’minot tomonidan bajariladigan funksiyalarga bog‘liq holda, uni 
ikki guruh: tizimli dasturiy ta’minot va amaliy dasturiy ta’minotga bo‘lish 
mumkin.
Tizimli DT kompyuterda axborotni qayta ishlash jarayonini tashkil etadi va 
amaliy dasturlar uchun me’yordagi ish muhitini ta’minlaydi. Tizimli DT apparat 
vositalari bilan shu qadar yaqin aloqadaki, uni ba’zida kompyuterning bir qismi 
deb ham xisoblashadi.
Amaliy DT foydalanuvchining aniq vazifalarini hal etish va umuman axborot 
tizimining hisoblash jarayonini tashkil etish uchun mo‘ljallangan.
Kompyuterning apparat va dasturiy ta’minoti orasidagi bog’lanish qanday 
amalga oshiriladi? Avvalo ular orasidagi bog’lanish 
interfeys 
deb atalishini bilib 
olishimiz lozim. Kompyuterning turli texnik qismlari orasidagi o’zaro bog’lanish 
─ bu, 
apparat interfeysi
, dasturlar orasidagi o’zaro bog’lanish esa ─ 
dasturiy 
interfeys
, apparat qismlari va dasturlar orasidagi o’zaro bog’lanish ─ 
apparat
─ 
dasturiy interfeys 
deyiladi. 
Sistemaviy dasturiy ta’minot (System software)
─ kompyuterning va 
kompyuter tarmoqlarining ishini ta’minlovchi dasturlar majmuasidir. 
Amaliy dasturiy ta’minot (Aplication program package)
─ bu aniq bir predmet 
sohasi bo’yicha ma’lum bir masalalar sinfini mo’ljallangan dasturlar majmuasidir. 
Amaliy dasturiy ta’minot foydalanuvchining aniq bir vazifalarini ishlab 
chiqish va bajarish uchun mo‘ljallangan. 
Tizimli dasturiy ta'minot. Bu sathdagi dastur, kompyutyer tizimining boshqa 
dasturlari va bevosita apparat ta'minoti bilan o’zaro bog’lanishni ta'minlaydi, ya'ni 
bu dasturlar dallollik vazifasini o’taydi.
Dasturlash texnologiyasining uskunaviy vositalari
 
─ yangi dasturlarni ishlab 
chiqish jarayonida qo’llaniladigan maxsus dasturlar majmuasidan iborat 
vositalardir. Bu vositalar dasturchining uskunaviy vositalari bo’lib xizmat qiladi, 
ya’ni ular dasturlarni ishlab chiqish (shu jumladan, avtomatik ravishda ham), 
saqlash va joriy etishga mo’ljallangan. 
Komyuterning dasturiy ta’minoti orasida eng ko’p qo’llaniladigani amaliy 
dasturiy ta’minot (ADT)dir. Bunga asosiy sabab-kompyuterlardan inson 
faoliyatining barcha sohalarida keng foydalanishi, turli predmet sohalarida 
avtomatlashtirilgan tizimlarning yaratilishi va qo’llanilishidir. 

---