3-mavzu. Avtomobil transporti asosiy ish ko'rsatkichlari dars Oquv maqsadi

Transport vositasining yuk ko'taruvchanligi (passajirlar sig'dirishi) va undan foydalanish. ATSdagi avtomobillarning yuk ko'taruvchanligi (passajirlar sig'dira olishi) bitta shartli avtomobilning o'rtacha yuk ko'taruvchanligi bilan qo'yidagicha belgilanadi:

^q урт
т(пасс)
Hozirgi kunda avtombillar saroyidagi transportvositalarining yuk ko'tara olish yoki passajirlar sig'dira olish ko'rsatkichi o'sib borishikuzatilmoqda.



Z АХi • qH • Кк
Z A • к к

q ур
Muayyan kalendarb davr ichidagi avtomobillarning o'rtacha yuk ko'taruvchanligi qo'yidagi formula orqali topiladi:
Yuqoridagi formulalar bilan hisoblanib topilgan o'rtacha yuk ko'taruvchanlik (passajir sig'dirish) qiymatlari yuk ko'taruvchanligi turlicha bo'lgan avtomobillarning ATSda bo'lish muddatlari o'zgarishi tufayli bir xil bo'lmasligi mumkin.
Misol: 100 ta GAZ-53 (q_H = 4,0 т) avtomobillar ATSda 90 kun bo'lgan;
50 ta ZiL-130-76 (q = 6,0 т) -60 kun bo'lgan;

= 5,37 т(пасс )
40 ta MAZ-500 (q = 8,0 т) -60 kun bo'lgan.

Z АХ, • qH • Кк ^q^,r = Z A • K ’

100 • 4,0 • 90 + 50 • 6,0 • 60 + 40 • 8,0 • 60 л „ = 4,7 т 100•90+50•60+40•60

^q урт ?
Echimi:


^q урт


Z АХi • qH 100 • 4,0 + 50 • 6,0 + 40 • 8,0
ZA ^_ 100 + 50 + 40


avtomobilb-tonna-kun hisobida esa quyidagicha:


Transport vositalari yuk ko'taruvchanlik (passajir sig'dirish) darajasini belgilashda statik (y )va dinamik (y) koeffitsientlardan foydalaniladi.

Transport vositasining yuk ko'taruvchanlik (passajirlar sig'dirish)dan foydalanishning statik koeffitsienti bu amalda tashilgan yuk (passajir) miqdorini, uning belgilangan (nominal) qobiliyati miqdoriga nisbatdir.

1 marta qatnov uchun.
Ут = '
^СТ q_H
bir nechta qatnov (Zq)lar uchun ularni o'rtacha qiymati;
Z ^q
Уст = ~
q_H •^Z к
Har xil miqdordagi yuk va passajirlarni yuk ko'taruvchanligi (passajirlar sig'imiga ega) har xil avtomobillarda turli masofalargatashishda statik yuk ko'taruvchanlik (passajirlar sig'imidan foydalanish) koeffitsientidan foydalanish yetarli bo'lmaydi. SHuning uchun unga qo'shimcha ravishda amalda bajarilgan tkm. (pass. km) transport ishining tashish jarayonida nominal yuk ko'taruvchanlikdan to'la foydalanilgan miqdorga nisbati bo'lmish dinamik koeffitsientdan ham foydalaniladi.
Bir avtomobil va bir necha yukli qatnov uchun bu koeffitsient.
p p

Уд =
a a
q • L •Z q • L H юк k H юк
ATS dagi barcha avtomobillar uchun:
Z p
У а = ТГ
qH •^A • ^L^_K
Xulosa qilib aytganda yuk tashish avtomobillaridan foydalanishda statitik va dinamik yuk ko'tarish qobiliyatidanfoydalanish koeffitsientlari quyidagi ikki xususiy holda bir-biriga teng bo'ladi:

1. 
   Agar bir avtomobilbhar xil masofaga va amalda bir xil hajmdagi yuk tashisa, ya'ni ЯамалДа = ^COnSt -
   
2. 
   Agar bir avtomobilbhar xil hajmdagi yukni, bir xil masofaga tashiganda, ya'ni
   

Ю = ^COnSt
Bunday hollarda y_CT foydalanish ancha yengillik beradi.Agar avtomobilb bir necha yukli qatnovni har xil masofada amalga oshirib, har safar har xil hajmdagi yukni tashiganda^ dan foydalaniladi.