3-mavzu- o’rta osiyoning O’rta asrlardagi ta’lim-tarbiya muassasalari reja

3-MAVZU- O’RTA Osiyoning O’RTA ASRLARdagi TA’LIM-TARBIYA MUASSASALARI


Reja

1. 
   Qadimgi va islom davrigacha bulgan ta’lim-tarbiya shakllari.
   
2. 
   O’rta asr maktablari va ularga xos xususiyatlar.
   
3. 
   Madrasalar va ularning turlari.
   
4. 
   Madrasalarning me’moriy-rejaviy yechimlari.
   
5. 
   Samarqand madrasalari.
   

Tayanch iboralar: ilk maktablar, maktablardagi ta’lim-tarbiyani iashkil qilinishi, madrasa, masjit, madrasalarda ta’lim-tarbiya.

• 
  Darsning xronologik xaritasi – 80 minut
  
• 
  O’qituvchi dars davomida quyidagi ishlarni bajaradi
  
• 
  Tashkiliy qism: xonaning tayyogarligi, jihozlanishi, sanitariya holati, talabalarining davomati – 2 minut
  
• 
  Talabalar bilim darajasini aniqlash – 8 minut
  
• 
  Yangi mavzu bayoni – 5 minut
  
• 
  Mavzuni o’zlashtirish darajasi – 7 minut
  
• 
  Sinov savollar namunasi – 10 minut
  
• 
  Uyga vazifa berish – 3 minut
  

Eramizdan oldingi IV-II asrlardagi oromiy va mixxat yozuviari, eramiz boshlaridagi Kushon yozuviari, Turkiston hududidan topilgan VI-VII asriarga doir O'rxin-Enasoy alifbosidagi qator bitiklar ham bu erlik xalqlarning qadimdan savodxon bo'lganIigidan dalolat beradi.

Tarixchi olim I.To'xliyevning yozishicha, Sharqiy Turkiston va O’rta Osiyo xalqlarida islom dinigacha (VII-VIII asrlarga qadar) keng tarqalgan budda ibodatxonalarida ilohiy bilimlar bilan birga matematika, tabobat, grammatika, musiqa, yer, shamollar va yulduzlar harakatiga doir bilimlar ham o'qitilgan {28, b.l 1} Shunisi qiziqki, biddaviylik keng tarqalgan davrlarda Sharqiy Turkistonda katta yoshdagi erkaklarning uchdan bir qismi savodxon bo'lgan [28. b.l }. Islomga qadar Samarqandda bolalarni besh yoshligidan o'qishga berish odati bo'lgan. O'rta Osiyoda islomga o’tilgandan keyingi ta'lim muasasalarining tarkibi asosan maktablar, madrasalar va madrasayi-oliyalardan tashkil topgan.