3. matlabning asosiy ob'ektlari

3.8. Xatoliklar va ularni bartaraf qilish 
MATLAB tizimida 
xatoliklar diagnostikasi 
katta ahamiyatga ega.
 
Kiritilayotgan buyruq va ifodalarni MATLAB tekshiradi va xatoliklar to'g'risida 
axborot yoki ogohlantirishlar beradi.

---

Quyidagi misollarni ko'raylik. Xato ifoda 
» sqr(2) 
kiritilib ENTER klavishasi bosilsa tizim xatolik to'g'risida axborot beradi: 
??? Undefined function or variable 'sqr'. 
Bu xabar sqr funktsiya yoki o'zgaruvchi ekanligi aniqlanmaganligini bildiradi. 
Bu holda to'g'ri ifodani terish yo'li bilan xatolikni to'g'rilash mumkin. Lekin ifoda 
katta bo'lsa tahrirlagichdan foydalanish maqsadga muvofiq. Oldin kiritilgan satrlarni 
varaqlash uchun yuqoriga yo'nalgan klavisha bosiladi. Kiritish satrida so'nggida 
kursor bo'lgan » sqr(2) ifoda hosil bo'ladi. MATLAB 6 versiyasida endi Tab 
klavishasi bosilsa tizim kiritilgan simvollarni tahlil qilib to'g'ri deb hisoblagan 
variantlarini beradi. Agar variantlar ko'p bo'lsa Tab klavishasini yana bosish kerak. 
Tizim tomonidan taklif etilgan operatorlardan biri sqrt ni tanlaymiz va xatolikni 
tuzatib ENTER klavishasini bosamiz. Ifoda quyidagi ko'rinishni oladi: 
» 
sqrt(2) 
ans= 
1.4142
Hisoblashlar kutilgan natija – ikkidan kvadrat ildizni beradi. 
MATLAB tizimida tashqi tavsiflar (aniqlashlar) xuddi biriktirilgan
funktsiyalar va operatorlar singari qo'llaniladi. Ularni qo'llash bo'yicha hech qanday 
qo'shimcha ko'rsatmalar zarur emas. Faqatgina ishlatilayotgan aniqlanishlar .m 
kengaytmali fayl ko'rinishida mavjud bo'lishi kerak. Agar mavjud bo'lmagan 
aniqlanishga murojaat qilinsa tizim ovoz signalini beradi va xatolik haqidagi 
quyidagi axborotni chiqaradi: 
» 
hsin(1) 
??? 
Undefined 
function 
or 
variable 
'hsin'. 
» 
sinh(1) 
ans= 1.1752 
Bu misolda giperbolik sinusni hisoblaydigan funktsiyaning nomi noto'g'ri 
yozilganligi uchun tizim hsin nomli funktsiya yoki o'zgaruvchi ichki 
funktsiyalarning ichida ham, m-funktsiyalarning ichida ham aniqlanmaganligini 
ko'rsatadi. Lekin nomi sinh bo'lgan funktsiya MATLAB tizimida mavjud, u m-
funktsiya ko'rinishida berilgan. 
Ayrim hollarda natijalarni chiqarish vaqtida NaN ( Not a Number — son 
emas) ko'rinishidagi qisqartirishlar paydo bo'lishi mumkin. NaN noaniqlikni 
bildiradi, masalan, 0/0 yoki Inf/Inf, bu yerda Inf qiymati mashina cheksizligiga teng 
bo'lgan tizim o'zgaruvchisi. Xatoliklar to'g'risida har xil ogohlantirishlar (ingliz 
tilida) paydo bo'lishi mumkin. Masalan, chekli son nolga bo'linganda «Warning: 
Devide by Zero.» («
Diqqat: nolga bo'lish
») degan ogohlantirish chiqadi. MATLAB 
tizimida sonlarning diapazoni 10
-308
dan 10
+308
gacha bo'lishi mumkin. 
MATLAB tizimida xatolar to'g'risida ogohlantirish va axborotni bir-biridan 
farqlash kerak. 
Ogohlantirishlar 
(odatda Warning so'zidan keyin) hisoblashlarni 
to'xtatmaydi, faqat aniqlangan xatolik hisoblash jarayoniga ta'sir qilishi 
mumkinligini ko'rsatadi. Xatolik to'g'risida axborot (??? belgisidan keyin) 
hisoblashlarni to'xtatadi.