3-maruza. Plug nazariyasi asoslari. Plugning ishchi sirti. Lemexli – ag'dargichli sirtlarini loyixalashda nazariya asoslari. Qatlam

PLUG ISH ORGANLARI VA G'ILDIRAKLARINI 
RAMADA JOYLASHTIRISH 
Plug sxemasini tuzish va ish organlarini joylashtirishda (17-rasm) 
quyidagilarga amal qilinadi. Rama balandligi birinchi egat olishda 
tuproq palaxsasining erkin ko'tarilishi, aylanishi va rama ostidan o'tishi 
shartidan aniqlanadi. Birinchi egat chuqurligi 2 a/3 bo'lganidan 
N=b+2a/3
yoki:
 
 
17-rasm. Plugning ish organlarini joylashtirish sxemasi 
H=β
𝑏
2
+𝑎
𝑚𝑎𝑥
2

 
 
 
(3.2) 
bunda β = 1,20 ... 1,25. Chimqirqarning ishlash chuqurligi a =100 ... 120 
mm, qamrash kengligi b
1
=2b/3. Uning tumshug'idan korpus 
tumshug'igacha oraliq t =300 ... 350 mm. Bu masofa qirqilgan 
palaxsaning korpus va chimqirqar sirtlaridan alohida-alohida tushishini 
ta'minlashi lozim. t katta bo'lsa, plug qo'pol va og'ir bo'ladi. 
Chimqirqarning dala qirrasi korpus qirrasidan 
l
1
=5 ... 10 mm, disksimon 
pichoq esa chimqirqardan 
l
2
= 10 ... 15 mm yonga chetlatiladi.
 
Disk markazi chimqirqar tumshug'i ustida joylashadi yoki old 
tomonga t1=40 mm gacha siljitiladi. Diskning pastki qirrasi chimqirqar 
tumshug'idan (a
2
—a
1
)=20...30 mm past, disk flanetsining pastki cheti 
esa dala betidan ∆
l
= 10 ... 20 mm yuqori turadi. Pichoq tuproqqa a
2
=120 
... 130 mm botadigan qilib o'rnatiladi. 
Haydalma qatlam ostini yumshatish uchun korpuslar ketida tuproq 
chuqurlatkich o'rnatiladi. Asosiy korpus va tuproq chuqurlatkich 
tumshuqlari orasi tuproqning erkin o'tish shartidan aniqlanadi va u t
p
= 

---

500 mm bo'ladi. Tuproq chuqurlatkich ko'ndalang yo'nalishda 
korpusning dala qirrasidan n = 0,5b + S masofada o'rnatiladi. Bunda S = 
20 ± 5 mm. Uning qamrash kengligi b
p
= 0,7b; yumshatish chuqurligi 
a
p
= 60 ... 160 mm. Panja tumshug'i qanotlaridan t = 10 ... 20 mm past 
joylashtiriladi. 
Korpuslarning ramada joylashish sxemasi (18-rasm) quyidagi 
tartibda bajariladi. Harakat yo'nalishiga 
𝜃
0
burchak yasab o'rnatilgan