3. маъруза матни 1-боб. Давлат ва ҳуқуқ назариясининг предмети ва унинг ўзига хос хусусиятлари

1.2.Давлат ва ҳуқуқ назариясининг функциялари
Давлат ва ҳуқуқ назариясининг фан сифатида амалга оширадиган функциялари деганда ушбу билимлар тизимининг илмий ва ўқув жараёнига таъсир ўтказишининг бош асосий йўналишлари тушунилади. Мазкур функциялар қаторида қуйидагиларни кўрсатиб ўтиш мумкин:
Назарий билиш (эвристик)¹функцияси. Давлат ва ҳуқуқни билиш турли даражада бўлиши мумкин. Баъзан у давлат ва ҳуқуқни изоҳлаш ёки тушунтиришдангина (онтологик функциядан) иборат бўлади. Лекин давлат ва ҳуқуқ назарияси бу билан чекланмайди, балки ўрганилаётган объектнинг моҳиятига чуқур кириб бориш орқали янги қонуниятларни очади, янги билим- ларни ҳосил қилади. Масалан, давлат ва ҳуқуқ ривожланиш қону- ниятларининг очилиши, давлатнинг иқтисодий ролини изоҳлаш, ҳуқуқий тартибга солишнинг янги механизмларини шакллан- тириш ва ҳоказо.
Назарий билиш функциясини амалга ошириш туфайли дав- лат ва ҳуқуқ назарияси давлат-ҳуқуқий воқеликларни чуқур ва мукаммал ўрганиш асосида уларнинг характерли белгилари ва муҳим хусусиятларини таърифлаб беради. Давлат ва ҳуқуқни худди шу тарзда тадқиқ этиш давлат ва ҳуқуқнинг келгуси ривожланиши ҳақида илмий башоратлар қилиш имкониятини беради. Умуман олганда мазкур фан илмий – ҳуқуқий дунёқараш- ни шакллантириш функциясини бажаради.
Амалий тажриба функцияси.Барча юридик фанларда бўл- гани сингари давлат ва ҳуқуқ назарияси фанида ҳам назарий би- лимлар амалий фаолият билан узвий қўшиб олиб борилади. Давлат ва ҳуқуқ назарияси фани ҳам амалиётга ёрдам кўрсатади. Жум- ладан, у давлат фаолиятини такомиллаштиришга, қонунчиликни ривожлантириш ва уни амалда қўлланиш ишини яхшилашга қаратилган тавсиялар ишлаб чиқади ва ҳоказо. Юридик амалиётни назарий жиҳатдан асослаш ҳам муҳим илмий аҳамиятга эга.
Методологик функция. Давлат ва ҳуқуқ назарияси фани доирасида ишлаб чиқиладиган қонуниятлар ва концепциялар тармоқ ва махсус фанларнинг асоси сифатида намоён бўлади. Давлат ва ҳуқуқ назарияси фақат давлат-ҳуқуқ ҳодисаларини ўрганиш билангина чекланмайди, балки ҳуқуқ, ҳуқуқий ва давлат тузилмаларини такомиллаштириш принципларини ҳам ишлаб чиқади.