3-Ma’ruza Borland C++ Builder komponentlarini o‘rganish. Reja

---

3-Ma’ruza Borland C++ Builder komponentlarini o‘rganish. 
 
Reja: 
 
 
 
 
1.
 
Til sintaksisi 
2.
 
Til semantikasi 
3.
 
Xujjatlashgan identifikatorlar 
4.
 
Dasturni formatlash
 
 
Tayanch so‘z va iboralar
. include, cout, cin, Kompilyatsiya, Berilganlar, 
Identifikator, int, double, char, bayt. 
 
Komponentlarni shaklga o‘rnatish uchun komponentlar palitrasidagi kerakli 
piktogramma tanlanadi, so‘ngra shaklning komponent joylanishi kerak bo‘lgan joyi 
tanlanadi. Shundan so‘ng komponentlar xossalarini ob’yektlar inspektori yordamida 
tahrirlash mumkin. Properties bandida komponentlar xossalarining ro‘yxati 
(chapda) va bu xoss loyihalash paytidagidek paydo bo‘ladi. Bunga knopkalar va 
tahrirlanuvchi maydonlar misol bo‘la oladi. Vizual bo‘lmagan komponentlar 
loyihalash vaqtida shakldagi piktogramma ko‘rinishida paydo bo‘ladi. Ular 
bajarilish paytida hech qachon ko‘rinmaydi, ammo ma’lum funksionallikga ega 
bo‘ladi (masalan, berilganlarga murojaatni ta’minlaydi, Windowsning standart 
muloqatlarini chaqiradi). 
Strukturalar bilan ishlashni ko‘rsatish uchun bir xil ob’yektlar to‘plami haqida 
turli xil ma’lumotlarni qamrovchi, masalan, guruh o‘quvchilarining to‘plami, misol 
tavsiya qilinadi. Vazifa: Bitta guruh o‘quvchilari haqidagi ma’lumotlarni saqlovchi 
va qayta ishlovchi dastur tuzilsin. O‘quvchilar haqidagi ma’lumotlarni qo‘shish va 
o‘zgartirish imkoniyati ta’minlansin. 
Zarur ko‘nikmalar 
Berilgan misolni muvaffaqiyatli bajarish uchun strukturalar bilan, kamida 
ularning klassik qo‘llanilishi bilan, ishlashni bilish zarur. Strukturaning ma’lumotlar 
turlaridan boshqa narsa emasligini tushunish zarur, ya’ni ular yordamida strukturalar 
massivini va ularga ko‘rsatkichlar hosil qilish mumkin. 
Yechish
Bu dasturni amalga oshirish uchun student nomli struktura hosil qilingan. U 
studentning familiyasini va ismini, hamda telefoni va
guruhini saqlovchi 
maydonlarga ega. O‘ttizta elementdan iborat bunday strukturalar massivi ham hosil 
qilingan. N o‘zgaruvchi oxirgidan keyingi element nomeriga ega bo‘ladi. «Dobavit» 
yoki «Udalit» tugmachalari bosilganda N ning qiymati mos ravishda bitta birlikka 
ko‘payadi yoki kamayadi. 

---

Shakl 
Mazkur shaklda jadvalning ustunlari Memo maydoni sifatida tasvirlangan, 
boshqarish elementlari GroupBox ob’yekti yordamida ma’nosiga ko‘ra alohida 
guruhlarga yig‘ilgan, kiritish maydoni esa Lable ob’yekti bilan belgilangan. 
 
Dastur kodi 
#include  
#pragma hdrstop 
#include "Unit1.h" 
//--------------------------------------------------------------------------- 
#pragma package(smart_init) 
#pragma resource "*.dfm" 
TForm1 *Form1; 
//--------------------------------------------------------------------------- 
struct student 
{ 
AnsiString name; // O‘quvchining FISh 
AnsiString group;
// Guruh 
int phone;
// Uy telefoni 
}; 
student M[30]; 
int N = 0; 
//--------------------------------------------------------------------------- 
void ShowAll() 
{ 
Form1->Memo1->Text = "FISh"; 
Form1->Memo2->Text = "Telefon"; 
Form1->Memo3->Text = "Guruh"; 
Form1->Memo4->Text = "Nomer"; 
for (int i = 0; i < N; i++) 
{ 

---

Form1->Memo4->Lines->Add(IntToStr(i+1)); 
Form1->Memo1->Lines->Add(M[i].name); 
Form1->Memo2->Lines->Add(IntToStr(M[i].phone)); 
Form1->Memo3->Lines->Add(M[i].group); 
} 
} 
//--------------------------------------------------------------------------- 
__fastcall TForm1::TForm1(TComponent* Owner) 
: TForm(Owner) 
{ 
} 
//--------------------------------------------------------------------------- 
void __fastcall TForm1::FormCreate(TObject *Sender) 
{ 
ShowAll();
} 
//--------------------------------------------------------------------------- 
void __fastcall TForm1::Button1Click(TObject *Sender) 
{ 
if(N < 30) 
{ 
M[N].name = Edit1->Text; 
M[N].group = Edit2->Text; 
M[N].phone = StrToInt(Edit3->Text); 
N++; 
} 
ShowAll(); 
} 
//--------------------------------------------------------------------------- 
void __fastcall TForm1::Button2Click(TObject *Sender) 
{ 
int j = StrToInt(Edit4->Text); 
for (int i = j; i < N; i++) 
{ 
M[i-1] = M[i]; 
} 
N--; 
ShowAll();
Nazorat savollari 
1.
C++ tilida break operatorining qo’llanilishiga doir misol keltiring. 
2.
Dastur bajarilish jarayonida o’zgaruvchi va o’zgarmaslardan foydalanish. 
3.
C++ tilida ”>>” amalini izohlang. 
4.
C++ tilida nishonlar e’loniga doir misollar.