3 Laboratoriya mashgʻuloti. Mavzu: ms excel dasturida katakchalar formatini oʻzgartirish. Avtotoʻldirish funksiyasidan foydalanish. Ishning maqsadi

---

3 - Laboratoriya mashgʻuloti. 
Mavzu: MS Excel dasturida katakchalar formatini oʻzgartirish. Avtotoʻldirish 
funksiyasidan foydalanish. 
Ishning maqsadi:
Excel dasturi yordamida jadvallar hosil qilish va ularni 
formatlashni oʻrganish. Avtotoʻldirish funksiyasidan foydalanishni oʻrganish. 
Nazariy qism 
Koʻpchilik hollarda qayta ishlanadiga ma’lumotlarni jadvallar koʻrinishida 
tasvirlaymiz. Shuning uchun jadval katakchalarining bir qismiga boshlangʻich ma’lumotlar 
va boshqa qismiga esa hosil qilinadagan hosilaviy ma’lumotlar yoziladi. Masalan: 
oʻquvchilarning kunlik tergan paxtasi uchun mexnat haqini hisoblash talab qilinsin, u holda 
terilgan paxta miqdori -A, bir birlik (1 kg) paxta uchun toʻlanadigan ish haqi bahosi (sumda) 
-B, boshlangʻich ma’lumot sifatida va har bir oʻquvchining bir kunlik jami tergan paxtasi 
uchun ish haqi miqdori (summasi) hosilaviy ma’lumot boʻlib hisoblanadi. 
Katta hajmli tekshirish natijalarini jadval koʻrinishida tasvirlash maqsadiga 
muvofiqdir. Ma’lumotlarni jadval koʻrinishida tasvirlash ularni taxlil qilishni ancha 
soddalashtiradi. Shuning uchun kupchilik hollarda hisob-kitoblar samaradorligi va sifatini 
oshirish uchun avtomatlashtirilgan hisoblashlarni joriy qilish maqsadga muvofiqdir. 
Jadval koʻrinishida tasvirlanadigan masalalarni echish uchun maxsus amaliy dasturlar 
paketi ishlab chiqilgan boʻlib ular elektron jadvallar yoki jadval protsissori deb ataladi. 
Elektron jadvallar avvalo iqtisodiy masalalarni yechish uchun moʻljallangan, lekin 
uning yordamida injenerlikka doir masalalarni bajarishda ham, masalan, formulalar 
boʻyicha hisob-kitoblar muvaffaqiyatli ishlatilmoqda. 
Elektron jadvallar qoʻllanilayotgan sohalar juda koʻp, masalan: moliyaviy, 
buxgalteriyaga oid, xususan ish haqini hisoblash, har xil iqtisodiy-texnik hisoblar, kundalik 
hoʻjalik tovarlari va mahsulotlarni sotib olish va xokazolar. 
Excel Microsoft Office paketi tarkibidagi programma boʻlib, u Windows operatsion 
sistemasi boshqaruvida ishlovchi hamda ma‘lumotli elektron jadvallarni tayyorlash va 
qayta ishlashga muljallangan. 
Excelda tayyorlangan har bir hujjat (ma‘lumotli jadval) ixtiyoriy nom va .xls 
kengmaytmadan iborat fayl boʻladi. Excelda odatda bunday fayl “Ishchi kitob” (Workbook) 
deb yuritiladi. 
Microsoft Excelning asosiy ish sohasi - bu “Ishchi kitob” boʻlib, u bir yoki bir nechta 
ish varaqlardan iborat. Ish varagʻida buxgalter (hisobchi) kitobi kabi, sonlar, matnlar, 
arifmetik ifodalar, hisoblar qator va ustunlarda joylashgan boʻladi. Excelning buxgalter 
kitobidan asosiy farqi barcha hisob ishlarini uning uzi bajaradi, lekin ma‘lumotlarni kiritish 
foydalanuvchi zimmasida qoladi. 
MS Excel 2019 dasturini yuklashdan oldin Windows XP operatsion tizimini yuklash 
lozim. Bu esa sodda, ya‘ni hozirgi paytda kompyuter yuklanishi bilan amalga oshadi. 
Excel dasturini yuklash jarayoni qoʻyidagicha: 
Sichqoncha koʻrsatkichi ekranning quyi tomonida joylashgan 
Пуск (Start) 

---

tugmachasiga keltirilib chap tugmasi bosiladi. Natijada ekranda bosh menyu hosil boʻladi. 
Bosh menyuning