3 I боб. Спорт ўйинларида мусобақалашиш фаолиятини қайд этиш ва боҳолаш усуллари

2	Лангаева К.	Ёшлик	180	20,5	525	60	170	19,4
875
3	Мустафаева Г.	Шердор	110	15,1	450	62	165	22,7	725
4	Турдибоева Ф.	Олимпия	205	18,8	655	60,3	225	20,7	1085
5	Рашидова З.	Олимпик	420	37,3	540	48	165	14,6	1125
6	Рўзиева С.	Севинч	350	41,4	405	47,9	90	10,6	845
7	Жамолова Ш.	Олимпия	345	35,9	485	50,2	130	13,5	960
	Жами	(Х)	299	30,5	516	54,3	140	14,9	955

53

54
3.3. Боб бўйича хулоса

1. Юқори малакали футболчиларни ҳаракатланиш фаоллиги умумий хажми, ўртача 955 м (99,7 %), тезлик 140м (14,9 %), секин югуриш 516 м (54,3 %), юриш 299м (30,5 %) ни ташкил этганлиги аникланган.

Ўзбекистон чемпионатида қатнашаётган олий лига ўйинчиларининг ҳаракатланиш фаоллиги хажми ўртача 955 м ташкил этиб, шулардан асосан тезлик 140 м ( 14,9 %) секин югуриш 516 м ( 54,3 %), юриш 299 м (30,5 %) ўринни эгаллайди.
2. Юқори малакали футболчилар техник – тактик ҳаракати самарадорлиги ўртача ўйинда 99,3 % ташкил этса 307 та ҳаракатни бажаради. Ўзбекистон терма жамоаси етакчи ўйинчилардан К. Усмонова ўйин давомида дарвозага 5 та (8,6 %) зарба йўллади, тўпни 11 марта тўхтатиб қолиб (18,9 %), тўпни узатиш 9 та (15,5 %), тўпни рақибдан тортиб олиш 15 та (25,8 %), рақибни алдаб ўтиш 4 та (6,8 %), бош билан тўпга зарба бериш 4 та (6,8 %), ён чизиқдан тўпни ўйинга киритиш 7 та (12 %), бурчак тўпини ўйинга киритиш 3 та (5,1 %) каби бу техник - тактик ҳаракати самарадорлигининг умумий сони 99,5 % (58) ни эгаллайди.
Ўзбекистон Олий лигасида ўйнайдиган ўйинчиларни маълумотлари қуйидагича: ўрта ва қисқа масофага тўпни узатиш 65 та (20,7 %), тўпни тўхтатиш 50 та (18,1 %), тўпни рақибдан тортиб олиш 80 та (24,3 %), рақибни алдаб ўтиш 23 та (7,8 %), бош билан тўпга зарба бериш 20 та (6,4 %), дарвозага зарба йўллаш 33 та (10,9 %), ён чизиқдан тўпни ўйинга киритиш 24 та (5,9 %), бурчак тўпини ўйинга киритиш 12 та (5,2 %) ҳаракат самарадорлигини ташкил этди.
3. Шуни таъкидлаш лозимки, тўпни эгаллаб олган жамоа ўйинни олиб боришда ташаббускорликни эгаллайди, ўйин асосида эса иккилик, учлик, тўртлик бўлиб, ўзаро ҳаракат қилиш хисобланади. Педагогик кузатув натижалари маълумот сифатида мураббийлар учун машғулотлар давомида

55
янгича ёндашиш самарадорлигини тасдиқлайди. Техника ва тактика вазифасини хал этиш шароитида мураккаб координацион машқларни бажариш жараёнигина тезликни ва махсус жисмоний тайёргарлик даражасини ривожлантиришга истиқболи борлиги тасдиқланди.

Педагогик таъсир этишда кўпроқ самарага эришиш учун жамоани тўлиқ махсус тайёргарлик даражасини кундалик ва жадаллик билан назорат қилишни қўллашга асосланган.
4. Жамоани машғулот жараёнида ва мусобақавий фаолиятини бошқаришда мураббий – футболчи – мураббий тизими ўзаро муносабати кўпроқ таъсир этади. Бу ўзаро муносабатни замонавий бахолаш, футболчиларни малакали тайёрлашни таъминлаш имконини беради.

56
Хотима

Миллий терма жамоамиз келажакда муваффақиятли қатнашиши учун муносиб ўринбосарлар тайёрлаш зарур.

Пляж - футболи, маълумки, футболдан анча жиҳати билан фарқланади; техник усули, тактик ҳаракати, ўйин вақти, ўйинчилар сони (5х5), ўйинчининг алмашиш ҳолати, ўйин майдони, спортчи алмашуви тезлиги, дарвозанинг ўлчови, ён чизиқ ва бурчакдан, дарвозабон томондан тўпни ўйинга киритиш, тўп уриш сони, тўпни оғирлиги ва ўлчов ҳамда майдон қопламаси, вақт бирлигига нисбатан ўйинчи хамкори ва ҳоказо. Шунинг учун пляж - футболда ўйинчи тезкор ҳаракатда бўлади ва рақибнинг қарши ҳаракатини кутиб олади, спортчиларнинг тўп алмашинуви тез - тез олиб бориши билан фарқ қилади.
Бу муаммони ҳал этиш учун назорат ўтказилган, мусобақавий фаолиятини рўйхатга олиш шакли ишлаб чиқилган, ўйин фаолиятида педагогик кузатиш ўтказилган.
Мусобақани педагогик кузатиш қуйидаги модель бўйича ўтказилди; ўйинчиларни ҳаракат фаоллиги аниқлангач, тезланиши, секин югуриш ва юриш қайд қилинади. Сўнгра ҳаракат фаоллиги хажмини ва уларнинг таърифини алоҳида аҳамиятини намойиш қилади; тўпни узатиш, рақибни алдаб ўтиш, тўпни олиб қўйиш, тўпни тўхтатиш, бош билан ўйнаш, тўпга бош билан зарба бериш, дарвозага зарба йўллаш, ён чизиқдан ва бурчакдан тўпни ўйинга киритиш, техник - тактик ҳаракатини бажаришни қайд қилиш ва ҳар - бир ҳаракатни ҳамда тўлиқ самарадорлигини, шунингдек, техник - тактик ҳаракатни солиштирма оғирлиги хисоблаб чиқилади.
57