3 I bap. Kárxanalardıń bankrot bolıw procesiniń ayriqsha qásiyetleri hám aldın alıwdıń teoriyalıq tiykarları

Z=1,2x1+1,4x2+3,3x3+0,6x4+1,0x5, (1.1)

Bul jerde: Z -bankrotlik qáwipi dárejesiniń integral kórsetkishi; x1 - jumısshı kapitalı (JK) dıń kárxana jámi aktivleri (A) summasına qatnası (ol aktivlerdiń likvidlik dárejesin kórsetedi); x2 - sap payda (SP) nin' isletilip atirg'an aktivlerdiń ortasha muǵdarı yamasa jámi kapitalǵa qatnasın ko'rsetiwshi aktivler yamasa jámi isletilineip atırǵan kapitaldıń rentabellik dárejesi (ol kárxana paydasın jaratıw dárejesin kórsetedi); x3 - aktivler (yamasa jámi isletilip atirg'an kapital ) dıń tabıslılıǵı dárejesi. Bul kórsetkish sap dáramat (SD) (jalpı dáramattan ónim bahası quramına kiretuǵın salıq tólewleriniń ayırması) tin' isletilip atirg'an aktivlerdiń ortasha muǵdarı yamasa jámi kapitalǵa qatnasın kórinetuǵın etedi(ol kárxana dáramatları ámeldegi ǵárejetlerdi oraw hám paydanı qáliplestiriw ushın qaysı dárejede jetkilikli ekenligin ańlatadı ); x4 - jeke kapital summası (JK) dıń qarız kapitalı (QK) na qatnası koefficiyenti. Shet el ámeliyatda jeke kapital ádetde balans ma`nisi menen emes, bálki bazar ma`nisi (kárxana aktsiyalarınıń bazar ma`nisi) menen bahalanadı ; x5 - ónim satıw kólemi (SK) dıń aktivlerdin’ ortasha ma`nisi yamasa jámi isletilip atırǵan kapitalǵa qatnasın kórisetiwshi aktiv yamasa kapitaldıń aylanıwı. Ol x2 kórsetkishi menen birge kárxana kapitalınan paydalanıw processinde paydanıń qáliplesiw multiplikatorin ańlatadı.

Altman modeli bólek faktorlarınıń kórsetip ótilgen ma`nisin esapqa alǵan halda tikkeley esap -kitaplar ushın tómendegi kóriniste qollanıw etiliwi múmkin: