3. Hisob-kitob schyoti bo‘yicha muomalalar hisobi

Transport vositalari kishilar hamda yuk va turli maksadlardagi narsalarni tashishga mo‘ljallangan harakat vositalari (temir yul, suv, avtomobil, kommunal transporti va muhim neft quvur yullari)dir.
Asbob va uskunalar qo‘l mehnati jarayonida ishlatiladigan yoki ish kismlarini kuchaytirish, oshirish uchun mashinaga biriktiriladigan vositalar (elektrodrellar, vibratorl ar) dir.
Ishlab chiqarish inventarlari ishlab chiqarish jarayonini engillashtirishda ishlatiladi. Ularning tarkibiga bak konteyner, inventar idishlari kiradi.
Xo‘jalik inventari idora (ofis) ishlarini va xo‘jalikni yuritishda zarur bo‘lgan mehnat vositalaridir.
Ish hayvonlari va mao‘suldor chorva har bir etilgan mol (ot, xo‘kiz, sigir)larga; bo‘lib, alohida inventar obyekti sifatida hisobda aks ettiriladi.
Ko‘p yillik daraxtlar alohida xiyobon, park bogdagi miqdori va yoshidan katiy nazar ekilgan daraxtlar guruhidir.
Boshqa asosiy vositalarga kutubxona vositalari, ijaraga olingan asosiy • vositalar, konservatsiyadagi asosiy vositalar va boshqalar kiradi.
«Asosiy vositalar» nomli 5-son BHMga binoan asosiy vositalar quyidagi baholarda baholanadi:

• 
  Dastlabki qiymat
  
• 
  Sotish qiymati;
  
• 
  Tugatish qiymati;
  
• 
  Qoldik qiymati;
  
• 
  O‘rnini koplash qiymati.
  

Dastlabki tsiymat — aktivni harid qilishda xo‘akikatda tulangan pul mablag‘lari yoki uni barpo etishda amalga oshirilgan hakikiy harajatlardir. Harid qilishning hakikiy qiymati asosiy vositani harid qilish va uni ishlatish uchun tayyor holga keltirishda qilingan barcha harajatlarni, ya’ni: harid narxi, yuridik yigimlar va boshqa harajatlarni o‘z ichiga oladi. Tashkilot tekinga olgan asosiy vositalarning dastlabki qiymati ekspert yuli bilan bozor narxida baho‘olangan qiymat bo‘yicha tan olinadi. Tekinga olingan asosiy vositani kirim qilingan sanada amal kilgan narx asosida joriy bozor qiymati shakllantiriladi. Amaldagi narx to‘g‘risidagi ma’lumotlar ham hujjatlar va ekspert yuli bilan tasdiklanishi kerak