3 fan dasturi ishchi o‘quv dasturi


Mushak faoliyatining energiya ta’minoti



Download 5,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet102/140
Sana04.11.2022
Hajmi5,9 Mb.
#860185
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   140
Bog'liq
УМК Баскетбол назарияси ва услубияти 2 курс узб 2022 2023

1.5. Mushak faoliyatining energiya ta’minoti 
Mushaklar ishlashi uchun energiya bilan ta’minlangan bo’lishi kerak katta quvvat 
zahirasiga ega bo’lgan fosfat birikmalari (adinozintrifosfat, kreatinfosfat), shuningdek 
uglevodlar (glyukoza, glikogen) va moylar eng muhim energiya manbalari hisoblanadi. 
Oqsillar energiya manbai sifatida ikkilamchi o’rnida turadi, ammo mushakning hajmi, 
bo’yini o’sishida ular birlamchi ahamiyatga ega. Faqat ayrim hollardagina (ochlik, uzoq va 
ortiqcha urinishda) oqsillar aminokislota sifatida moddalarning energiya almashinuvida 
qatnashishi mumkin. 
Mushakda boy energiyaga ega bo’lgan fosfat birikmalari, gliko-gen va moylar 
to’planadi. Glikogen bilan moylar shuningdek jigar va ter osti yog` to’qimalarida ham 
yig`iladi. 
Odamdagi 1 kg mushak og`irligiga 
3,5 dan 7,5 gacha mmol ATF va 
16 dan 28 gacha mmol Krf to’g`ri keladi. 
Bu tanani adinozintrifosfatda (ATF) 5 kdj (1,2 kkal) atro-fida, kreatinfosfatda (Krf) 
15 kdj (3,6 kkal) atrofimdagi xususiy quvvat zahirasi bilan ta’minlaydi. 
Glikogenda 
-
mashq qilmagan odam - 7,500 kdj (1,800 kkal) 
-
mashq qilgan odam - 13000 kdj (3100 kkal) 
Bu miqdordan jigar glikogenga 2600 kdj (620 kkal) atrofida to’g`ri keladi. 


13

Mushak glikogeni samarali, tez energiya hosil qilishga kiri-shadi, shuning uchun uni 
dastlab qon aylanish tarmoqlari orqali ishlayotgan mushaklarga yuborish, so’ngra qobil orqali 
mushak to’qima-siga (mushak tolasiga) o’tkazish shart emas. 
Shuningdek, yana shuni hisobga olish kerakki, mushak tolasi unga qon tomirlari orqali 
yuborilayotgan glyukozani oson qabul qiladi va uni glikogen shaklida to’playdi. Ammo juda 
kam miqdordagi gliko-genni boshqa kuch bilan ishlayotgan mushaklarga iste’mol uchun 
qayta-radi. Bundan tashqari jigar glikogeni faqat qisman mushak faoliyati uchun foydalanishi 
mumkin, negaki u bosh miyaning hayoti uchun zarur bo’lgan faoliyatini ta’minlab turadi. 
Yog`lar uzoq davom etadigan uncha jadal bo’lmagan sport ishlarini bajarishda 
tuganmas quvvat manbai (125.000 dan 400.000 kdj 30.000- 1000.000 kkal) bo’lib xizmat 
qiladi. Yog` zaxirasining katta qismi teri osti yog` to’qimasida to’plangan bo’ladi. 

Download 5,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish