|
3D kinoteatrlarda
Keng hajmli tasvirni kinoteatrlarda ko’rish hozirgi kunda noodatiy hol sifatida
korilmaydi. Ilk tomoshalarda rangbarang ko’zoynaklarda tomosha qilingan. Bu yerda
tasvirni chap va o’ng ko’z uchun ajratilgan edi. Ko’zoynaklar hali qizil va yashil
rangda edi.
Katta hajmli kinoda polyarizatsion ko’zoynak qo’llanilishi katta muvaffaqiyat
bo’ldi. U IMAX 3D deb nomlanardi. U paytlarda ekranda ikki proektordan ikki tasvir
36
biri gorizontal, biri vertical polyarizatsiya bo’yicha tasvirlar orqali natijaga erishilgan.
Maxsus ko’zoynaklarda faqat o’ziga tegishli polyarizatsion tasvirni qabul qilib katta
hajmli tasvir hosil bo’lgan. Bu usulda yorqin va sifatli tasvirni chiqarish mumkin edi.
Kamchilik shunda ediki egilishda tasvir yorqinligi va sifati keskin o’zgarardi.
RealD nisbatan yangi katta hajm tasvir texnologiyasi hisoblangan. Bu
texnologiyaga asosan bitta proektor ikkala ko’z tasviri uchun yuqori chastota
proeksiyalashtirgan. Rasm sifati egilish yoki burilishlarda o’zgarmasligi uchun aylanali
polyarizatsiyadan foydalanilgan. Bitta kadr uchun soat chizig’I bo’yicha bo’lsa biri
uchun soat harakatiga teskari polyarizatsiya qo’llangan. Bu usulda tasvir nisbatan
yuqori sifatda va tabiiy chiqqan. Faqat bunday texnologiyalar kichik zallarda sifatini
saqlagan holda ijro etilishi mumkin.
Bu metodlarda ekran uchun maxsus kumush tolalar va murakkab proektorlar ishga
tushiriladi. Bu turdagi texnologiyalar uy shartlarida noratsional hisoblanadi television
texnologiyalard esa mutlaqo. Televizorning ekrani maydonida polyarizatsiyani amalga
oshirishning iloji yo’q .
3D Full HD televizorlarda
Ilgarigi keng hajmli video tasvir texnologiyalarida (kinoskop televizorlarda,
proektorlarda) ekran kengaytmasini ikkiga bo’lish prinsipiga ko’ra ishlagan. Va
stereotasvirning bir kadridan keyin ikkinchi kadri chiqarilgan. Bu metodda kinoskopik
televizor ekrani kengaytmasi ikkiga bo'linish natijasida 300 satrga qisqargan . FullHD
da esa o’zining odatiy hajmi 540 satr bo’lsa, vertical holda 1080 nuqtaga teng. Taaasvir
esa har bir ko’z uchun alohida, bir ko’z uchun yarimkadr kelganda ikkinchisi hech
narsani ko’rmaydi keying yarimkadrda esa aksincha.
3d televizorlarda HD sifatni ya’ni vertical bo’yicha 1080 nuqtaga erishish uchun
avvalgi metod qo’laniladi:kadrlarni har bir ko’z uchun navbatma-navbat tasvirlar
chiqariladi.
Oddiy televizorda 50gz chastota tezligida bo’lib, har bir ko’z uchun 25 gz dan mos
keladi. Agar filmlar kinoteatrlarda sekundiga 24 kadr tezlik bilan ijro etilsa tasvirlanish
davrida uzoq masofadan yorug’lik akslanadi. 25 gz li televizorlarda esa shulalar
37
seziladi va ko’zda og’riq yuzaga keladi. Agar 24p rejimini olsak aynan kinofilmning 24
kadriga to’g’ri keladi ammo u 72 yoki 96 gz ga to'g'ri keladi.
Kelib chiqadiki FULLHD 3D tomosha lcd hd televizorlarda normal ijro etilmaydi.
Bizga uyg’un bo’lgan tomosha uchun har bir yarimkadr uchun 60 gz yani umumiy 120
gz bo’lishi lozim. Bu holda har bir kadr 1920х1080 nuqtali sifatda tasvirlanishi kerak
Full HD ga xos ravishda.
3D televizorlarda javob qaytarish vaqti
Tiniq tasvir uchun har bir piksel sekundiga 120 marotaba joyini almashtirishi
lozim, bunda har safar yarim kadrni tasvir etishi zarur. 2D da tiniqlikni yaratish juda
ham murakkab bo’lmasa demak, 3D piksellar almashinuvi vaqti tasvirlar bir-birini
to’sib qolmasligi uchun kamroq bo’lishi kerak. Shuning uchun keng hajmli tasvirga eng
yaxshi parametrli televizorlar bu plazmali televizorlar chunki ularda lcd televizorlarga
nisbatan javob qaytarish vaqti kamroq. Lekin plazma panellarida boshqa kamchilik bor
ekranda piksellarning yorug’ligining tushishi buning uchun yorug’lik kamaytiruvchi
vositalardan foydalaniladi.
Lcd monitorlar uchun javob qaytarish vaqti 3 mille sekunddan pastroq bo’lishi
kerak, bu miqdorga esa barcha matritsalar ham yetib bormaydi. Shu sababli 3d tasvirda
lcd televizor ekranida qotib qolish yoki tezkor sahnalarda uzilishlar paydo bo’ladi.
Proeksion televizorlarda keng hajmli tasvir vaqti kamalak effektiga duch kelish
mumkin. Shunga muvofiq ravishda tashrif buyuruvchilar qoldirgan izohlarga ko’ra
plazmali televizor yaxshiroq hisoblanadi.
Lekin lcd bozorining rivojlanishi kutilmoqda, ishlab chiqaruvchilarning sayillariga
ko’ra yaqin kelajakda matritsalar tezligi bo’yicha ilg’orlashadi.
3d televizorlarga kontentni uzatilishi
Yana bir muammo bu FullHD 3D kontentni manbaadan televizorga yetkazib
berilishida. Birinchidan diskdan 2 kanalli tizim bo’yicha o’qilishi va signal ham
shunday uzatilishi kerak. Uzatilish uchun esa HDMI 1.4 kerak bo’ladi, chunki HDMI
1.3 sekundiga 120 kadrni Full HD sifatida uzatishni ta’minlay olmasligi mumkin.
38
Do'stlaringiz bilan baham: |
