“3 d texnologiyalar” fanidan O’quv qo’llanma

6-rasm. Bazaviy yorug’likni o’rnatish oynasi 

---

66 
Yorug’lik manbaalari turlari 
• 
Omni (всенаправленный) har tomonlama
• 
Target spot (нацеленный прожектор) qaratilgan projektor 
• 
Target Direct (Нацеленный Прямой) 
• 
Free Spot (Свободный Прожектор) 
• 
Free Direct (Свободный Прямой) 
 
7-rasm.Yorug’likni o’rnatishga misol 
Yoritish doirasi va yorqin dog‘lar doirasi orasidagi masofa qancha katta bo‘lsa, 
yorug‘lik sohasidan soyalar sohasiga o‘tish shuncha engil bo‘ladi. 
 
8-rasm. Yorug’likni o’rnatishga misol
 

---

67 
 
9-rasm. Yorug’likni o’rnatishga misol
 
Target Spot yo‘naltirilgan manbani yaratishda proeksiya oynalaridan birini 
bosish, so‘ngra nishonni yaratish uchun kursorni olib borish zarur (Target). Free Spot 
(ozod konussimon) manbasi Target Spot manbasiga o‘xshash bo‘lib, unda nishon 
yo‘nalishini belgilashning imkoni yo‘q. Free Spot ozod manbasini yaratish uchun 
proeksiya oynalaridan birini bosish kerak.
 
10-rasm. Yorug’likni o’rnatishga misol
 
Target Direct (to‘g‘ri chiziqli yo‘naltirilgan) yorug‘lik manbasi Target Spot 
manbasidagi tashkil etuvchilarga ega. Undan farqli jihati yorqin dog‘lar doirasi 
(Hostpot/Beam) va yoritishning tashqi doiralari (Falloff/Field) manba o‘qiga parallel 
ekanligi hisoblanadi. 

---

68 
 
11-rasm. Yorug’likni o’rnatishga misol
 
Omni (barcha yo‘nalishli) yorug‘lik manbasi barcha yo‘nalishlarda yorug‘lik 
nurini tarqatadi (elektr lampochkasiga o‘xshatib yasalgan).
Omni manbasini yaratish uchun proeksiya oynalaridan birini bosish etarli (sariq 
tetraedr 
ko‘rinishidagi 
belgi 
paydo 
bo‘ladi). 
Skylight 
manbasi 
(osmon 
yorug‘ligi) 
kunduzgi 
yorug‘lik 
imitasiyasini 
yaratadi (ko‘pincha, Light-Tracer global yorug‘lik elementlari bilan ishlatiladi). Area 
Omni va mr Area Spot manbalari mental ray vizualizatorlari bilan birgalikda ishlatiladi 
va belgilangan sohadan yorug‘lik nurlarini tarqatish imkonini beradi.