3-bosqich talabalar bilan «Umumharbiy nizomlarni o’qitish asoslari» fanidan mashg’ulotni o’tkazish uchun taqdimot

4-o’quv savoli. PATRONLARNING TUZILMASI.
O'q otish jarayonida unitar patronlar ishlatiladi. Ularda otish uchun zarur bo'lgan barcha elementlar bir butunga birlashtirilgan. Bunday patron to'g'ridan-to'g'ri nishonga tegish uchun zarur bo'lgan o'qdan iborat; poroxli zaryad, ma'lum bir tezlikda quvurdan o'qni uchishi uchun zarur bo'lgan energiya manbai; poroxni yoqish uchun xizmat qiluvchi kapsul-yondiruvchi, shuningdek, yuqorida ko'rsatilgan barcha elementlarni birlashtiradigan korpus gilza.
O'qlar
Zamonaviy o'qlarning konstruksiyasi juda xilma-xildir, ammo ularning barchasi uchta asosiy qism bilan tavsiflanadi:
- boshli
- etaklovchi
- pastki (quyruqli).
Jonli deb ataladigan o'qning boshli qismi, uning parvozining eng katta diapazoni va barqarorligini olish shartidan tanlanadi. Bu uchli yoki o'tmas boshli bo'lishi mumkin. Bu uning parvoz tezligiga bog'liq. Uning bosh qismi qanchalik uchqur bo'lsa, tezligi shunchalik kata bo’ladi. Agar to’pponcha va miltiq o'qlarini diqqat bilan ko'rib chiqilsa, bunga ishonch hosil qilish qiyin emas.
O'qning etakchi qismi silindrsimon shaklga yaqin. Bu o'qni kesimlarga ishonchli tarzda kesilish uchun, hamda o'qning oldinga porox gazlarini kesib tashlash, shuningdek, quvur bo'ylab harakatlanayotganda o'qning yaxshi yo'nalishini ta'minlash uchun xizmat qiladi. Uning uzunligi 1dan 2 kalibrgacha o'zgarib turadi va diametri har doim 2-4 foizga ko'proq, qurol kalibrini yaxshiroq va to'liq to'ldirish uchun.
O'qning pastki qismi ma'lum aerodinamik sifatni ta'minlaydi va tekis pastki silindrli yoki konus shaklida bo'lishi mumkin. Uning uzunligi kalibrdan oshmaydi.
Tuzilmaga ko'ra, o'qlarni ajratish mumkin:
- qobiqsizlar;
- qobiqlilar;
- yarim qobiqlilar;
- maxsus.
Qobiqsizlar bir materiallardan tayyorlangan bo’lib, katta og'irlikka ega va nishonga tegish jarayonida deformatsiyalanishiga yaxshi. O'qlar uchun eng yaxshi material bu qo'rg'oshin, surma qo'shimchalari bilan. Bunday o'qlar kichik kalibrli qurollar uchun, 4,5-5,6 mm — har ikkala o'q otar va pnevmatik uchun ishlatiladi. Ularning parvoz tezligi 400 m/s dan oshmaydi. Pnevmatik qurollari uchun po'latli o’qlar taqiqlanadi.
Qobiqlilar yumshoq po'latdan yasalgan va korroziyadan himoya qilish uchun tompak bilan qoplangan qo'rg'oshin yadrosi va qobiqdan iborat. Agar yadro po'lat bo'lsa, u va qobiq o'rtasida o'qni kesim va quvur kanalining xizmat muddatini uzaytirish uchun ingichka qo'rg'oshin qoplami mavjud.