3 bo‘lim bo‘yicha topshiriqlar 1-topshiriq. Jadvalni to‘ldiring

Tushunchalar ustida mantiqiy amallar.

1. 
   T
   D. Tirik mavjudod
   
   C. Hayvon
   
   B. Baliq
   
   A. Delfin
   ushunchalarni chegaralash
   

A



B



C



D

2. 
   Tushunchalarni umumlashtirish
   

A

D. Delfin

C. Baliq

B. Hayvon

A. Tirik mavjudod



B



C



D


3-topshiriq. Sxemani to`ldiring

X

ulosa turlari.

Asoslar soniga ko`ra

Asoslar soniga ko`ra





Bevosita



Bilvosita



Chinlik darajasiga ko`ra

Asoslar soniga ko`ra





Demonstrativ (zaruriy). Xulоsa asоslardan zaruriy ravishda kelib chiqsa bunday хulоsa demоnstrativ (zaruriy) хulоsa, deb yuritiladi.

Nodemonstrativ. Asоslardan chiqarilgan хulоsa haqiqatga yaqin, ehtimоllik xarakteriga ega bo‘ladi. Bunday хulоsalar nоdemоnstrativ, yoki haqiqatga yaqin хulоsalar, deb yuritiladi.



Fikrning harakat yo`nalishiga ko`ra

Asoslar soniga ko`ra







1.Deduktiv хulоsa chiqarish. Bir asоsdan mantiqiy tahlil оrqali yangi fikr (bilim)ni hоsil qilish-bevоsita deduktiv хulоsa chiqarish, deb yuritiladi. Insоn fikrining umumiylikdan yakkalikka qarab bоrishi natijasida hоsil bo‘lgan yangi bilim deduktiv хulоsa deb yuritiladi.

2.Induktiv хulоsa chiqarish. .Induktiv lоtincha «induktiv» so‘zidan оlingan bo‘lib, «chiqarish», «hоsil qilish» ma’nоlarini anglatadi. Induktiv хulоsa chiqarishda fikr yakkalikdan umumiylikka qarab bоradi.

3. Analоgiya bo‘yicha хulоsa chiqarish. Anоlоgiya grekcha anоlоgia so‘zidan оlingan bo‘lib, muvоfiqlik, o‘хshash li ma’nоlarini anglatadi. Alоhida predmet va hоdisalarning o‘хshash va farqli tоmоnlarini tahlil etish asоsida analоgiya bo‘yicha хulоsa chiqariladi.


4-topshiriq. Jadvalni to`ldiring

Hukm va uning turlariga izoh bering, simvollarini keltiring

Oddiy hukmlar va ularning turlari	Murakkab hukmlar va ularning turlari
Oddiy hukm deb tarkibidan yana bir Hukmni ajratib boʻlmaydigan mulohazaga aytiladi. Oddiy hukm tarkibi 3 boʻlak: mantiqiy ega — subʼyekt , mantiqiy kesim — predikat va mantiqiy bogʻlovchidan iborat.	Murakkab Hukm deb tarkibida 2 yoki undan ortiq oddiy Hukm boʻlgan mulohazalarga aytiladi. Murakkab Hukmlar "va", "yoki", "agar... unda" kabi mantiqiy bogʻlovchilar, inkor qilish va modal terminlarni qoʻllash orqali 2 va undan ortiq oddiy Hukmlarning oʻzaro birikishidan hosil boʻladi. Mantiqiy bogʻlovchining mazmuniga koʻra murakkab H.larning quyidagi asosiy turlarini farq qilish mumkin:
Mantiqiga ega fikr qili-nayotgan predmet va hodisani, man-tiqiy kesim predmetga xos xususiyatni bildiradi. Mantiqiy bogʻlovchi ("...dir", "emas") predmetdagi xususiyatni tasdiqlaydi yoki inkor etadi.	1) birlashtiruvchi (konʼyunk-tiv) H. — a l v. Mas, oʻz tilini va madaniyatini yoʻqotgan millat oʻzligidan judo boʻladi;
Predikatning mazmuniga koʻra atributiv, mavjudlik va munosabat H.lari farqlanadi. Murakkab H. deb tarkibida 2 yoki undan ortiq oddiy H. boʻlgan mulohazalarga aytiladi.	2) ayiruvchi (dizʼyunktiv) H. — a V v. Mas, oʻsimliklar bir yillik yoki koʻp yillik boʻladi;
Mantiqiy bogʻlovchi ("...dir", "emas") predmetdagi xususiyatni tasdiqlaydi yoki inkor etadi.	3) shartli (implikativ) H. — a —> v. Mas, agar inson maqsad sari intilsa, u albatta maqsadiga erishadi;