Shaxsiy gigiena — insonning hayoti va turmush faoliyati sog’lig’ini saqlash va mustahkamlash yo’lidagi asosiy zaminlardan hisoblanadi. Shaxsiy gigiena tana terisi, og’iz bo’shlig’i parvarishi, ovqatlanish tartibi, mehnat hamda dam olishni to’g’ri rejala-shtirish, jismoniy tarbiya va sport mashg’ulotlarini o’z ichiga oladi. Shaxsiy gigiena bo’yicha tadbirlarni mensimaslik muqarrar ravishda inson sog’lig’ini yo’qotishga, aqliy va jismoniy qobiliyatining pasayishiga, bevaqt qarishiga olib keladi.
Teri, soch, tirnoq va og’iz bo’shlig’ini parvarishilash. Odam terisi yog’, ter bezlarining faoliyati mahsulotlari, jonsizlangan yuza epiteliy, shuningdek, chang, mikroblar (ular orasida patogen mikroblar ham bo’lishi mumkin) bilan doimo ifloslanib turadi Organik mahsulotlar (ter, ter yog’i) parchalanib, yoqimsiz hid tarqatadi, terini ta’sirlantiradi. Teriga tegishlicha parvarish qilinmaganda uning faoliyatlari buziladi, bu yiringli kasalliklarga olib kelishi mumkin. Terini ozoda saqlash uchun tez-tez iliq suv bilan sovunlat cho’milib turish kerak. Boshni 7—10 kunda bir marta yuvisl lozim. O’rin-bosh toza saqlanishi va uyqudan turilgandan so’nj shamollatilish, choyshablarni oyiga kamida ikki marta almashtirisi kerak. Qo’l tez-tez kirlanib turadi. Kir tananing boshqa qismlarig va ovqatga tushadi. Shuning uchun har gal ovqatdan oldin hojatxonaga borganda, ko’chadan kelganda qo’lni sovunlab yuvis darker. Tirnoqlarni alohida parvarishlash talab etiladi, chunki tirno ostida kir, mikroblar, jumladan, patogen mikroblar, gelmir tuxumlari yig’ilib qoladi. Tirnoqlarni olib yurish va har kuni qo’h sovunlab yuvib turish lozim.
Kam havo o’tkazadigan matodan tikilgan tor poyabza kir paypoqlar ham oyoq kaftlarining ko’p terlashiga sabc bo’ladi. Kirlar parchalanganda hosil bo’ladigan uchuvchi moddalar yoqimsiz hid chiqaradi va terming shilinishiga olib kelib, epidermofitiyalar va yiringli kasalliklarni paydo qiladi. Oyoq ko’p terlaydigan bo’lsa, panja yuvilgandan keyin uni; 2 % li formalin eritmasi surtiladi. Paypoqlarni tez-tez almashtirib turish lozim.
Og’iz bo’shlig’ini parvarish qilishda har gal ovqatdan so’ng og’izni chayish lozim, chunki ovqat qoldiqlari parchalanib, 1 xil kislotalar hosil qiladi, bular tishning emal qatlami emirilish olib keladi. Bundan tashqari, tishni ertalab va uxlashdan oldin yumshoq cho’tka va pasta bilan tozalash zarur. Ovqat qoldigini yaxshiroq tozalash uchun cho’tkani yuqoriga va pastga, shuningdek tishlarning ko’ndalangiga harakatlantirish lozim. Profilakt maqsadda yiliga 2 marta stomatolog ko’rigidan o’tib turish kerak. Tishda karies paydo bo’lganda zudlik bilan shifokorga muroj qilish lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |