3-боб. Оптик алоқа тизимларида қЎлланиладиган ёруғлик манбалари

Бир модали лазерлар
Юқорида айтиб ўтилганидек, кўп модали лазерларда нурланиш спектрининг кенглиги дисперсия қийматининг ортишига олиб келади. Бу камчиликни бартараф этиш учун бир модали лазерлардан фойдаланиш талаб этилади. Бир модали лазерларда моданинг нурланиш спектри тор бўлиб, Δλ=0,1-0,4 нм ни ташкил этади (3.20б-расм). Бундан ташқари, агар бир модали лазер тўғри созланган бўлса, унда биринчи ён моданинг баландлиги асосий моданикига қараганда жуда бўлмаганда 30 дБ га паст бўлиши мумкин [7].
Тақсимланган тескари алоқали ярим ўтказгичли лазер диодлари
Тақсимланган тескари алоқали ярим ўтказгичли лазер диоди (ТТА-ЛД, ДФБ) Фабри-Перо ясси резонаторининг такомиллашган тури бўлиб, унинг икки қатлами ўртасида (одатда n-InP ва n-InGaAsP қатламлари ўртасида) даврий дифракция панжараси жойлаштирилади (3.21-расм).
Бу билан синдириш кўрсаткичининг фазо бўйича даврий равишда ўзгариб туришига эришилади, бу эса тўлқин тарқаладиган актив соҳа қалинлигининг даврий ўзгаришига олиб келади.
Тескари алоқа резонаторлар юзасига тегишли узунлик бўйича тақсимланган бўлади. Бу турдаги лазерларнинг тузилиши тескари алоқа механизми эвазига тўлқин узунлигини танлаш имконини яратади.
3.21-расм. Тақсимланган тескари алоқали ярим ўтказгичли лазер диоди.


Бунда дифракция панжарасининг қадами билан аниқланадиган, қайд этилган тўлқин узунликларидагина тескари алоқа ҳосил бўлади, яъни фақатгина панжара давридан қисқа бўлган тўлқин узунликлар қолади. Бу билан резонаторларда қўзғаладиган модалар сонининг камайишига эришилади ва фақат юқори қувватли, қисқа спектрли асосий модага тегишли сигналнигина узатишга имконият яратилади.
Дифракцион панжара лазер диоди ичида жойлашган бу турдаги лазерларни ишлаб чиқариш технологияси мураккабдир.
Тақсимланган Брегг кўзгули лазерлар
Тақсимланган Брегг кўзгули лазерларда (ТБК-ЛД, ДБРлазерлар) дифракцион панжара актив соҳадан ташқарида жойлаштирилади (3.22-расм).
3.22–расм. Тақсимланган Брегг кўзгули лазер диоди.
Бу турдаги лазер диодларида ягона асосий моданинг генерацияси тақсимланган тескари алоқали ярим ўтказгичли лазерларга нисбатан одатий ҳолдир. Бундай тузилишли лазерларда ҳаттоки юқори тезликли модуляция жараёнида ҳам модаларнинг бирдан ўзгариши кузатилмайди, аксинча фақатгина битта асосий мода ҳосил бўлади. Бу эса, тақсимланган Брегг кўзгули лазерларнинг бир модали оптик толаларда ва каналлари спектр бўйича зичлаштирилган узатиш тизимларда нурланиш манбаи сифатида ишлатилишига қулайлик яратади.