44
Dasturiy ta’minotning hayotiy davri - bu tizimni yaratish va undan
foydalanish jarayonida sodir bo’ladigan hodisalar turkumi. Bosqich - dasturiy
ta’minotni ishlab chiqish jarayonining ma’lum bir
muddat bilan cheklangan va
ushbu bosqich uchun belgilangan talablar bilan aniqlangan ma’lum bir mahsulot
(modellar, dasturiy ta’minot tarkibiy qismlari, hujjatlar) chiqarilishi bilan
yakunlangan qismi. Hayotiy davr an’anaviy ravishda bir qator ketma-ket bosqichlar
(yoki
bosqichlar, bosqichlar) sifatida modellashtirilgan. Hozirgi vaqtda dasturiy
ta’minot tizimining hayot tsiklini bosqichlarga ajratish bo’yicha umumiy qabul
qilingan bo’linish mavjud emas. Ba’zan sahna alohida element sifatida ajratiladi,
ba’zida u katta sahnaning ajralmas qismi sifatida kiritiladi.
U yoki bu bosqichda
amalga oshirilgan harakatlar turlicha bo’lishi mumkin. Ushbu bosqichlarning
nomlarida bir xillik yo’q. An’anaga ko’ra, dasturiy ta’minotning hayotiy tsiklining
quyidagi asosiy bosqichlari ajratiladi:
−
Talablarni tahlil qilish,
−
Dizayn,
−
Kodlash (dasturlash),
−
Sinov va disk raskadrovka,
−
Foydalanish va texnik xizmat ko’rsatish.
Dasturiy ta’minotning hayotiy davrining kaskad modeli
oldingi bosqichda ish
to’liq yakunlangandan so’ng keyingi bosqichga o’tishni nazarda tutadi.
Palapartishlik modelining asosiy yutug’i bosqichlarning tugashidir. Bu xarajatlar va
muddatlarni rejalashtirishga imkon beradi. Bundan tashqari, to’liq va izchil bo’lgan
konstruksiya hujjatlari shakllantiriladi. Sharshara modeli aniq belgilangan va
o’zgarmas talablarga ega bo’lgan kichik dasturiy ta’minot konstruksiyalarida
qo’llaniladi. Haqiqiy jarayon har qanday bosqichda muvaffaqiyatsizliklarni
ochib
berishi mumkin, bu esa oldingi bosqichlardan biriga qaytishga olib keladi. Bunday
dasturiy ta’minotni ishlab chiqarish modeli kaskad-qaytarishdir.
Dasturiy ta’minotning hayotiy davrining qidiruv boshqaruv bilan bosqichma-
bosqich modeli bosqichlar orasidagi teskari aloqa davrlari bilan dasturiy ta’minotni
ishlab chiqishning iterativ modeli. Ushbu modelning afzalligi shundaki,
45
qadamlararo tuzatishlar palapartishlik modeliga qaraganda kamroq mehnat talab
qiladi, ammo, har bir bosqichning umri butun rivojlanish davrida davom etadi.
Dasturlashning maqsadi ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonlarini
tavsiflashdir. Ma’lumotlar (ma’lumotlar) - bu ma’lum bir jarayonda uzatish va qayta
ishlash uchun mos bo’lgan rasmiylashtirilgan shakldagi faktlar va g’oyalarni aks
ettirish, axborotlar esa ular taqdim etilganda ma’lumotlarga beriladigan ma’no.
Ma’lumotlarni qayta ishlash - bu ma’lumotlar bo’yicha
harakatlar tizimli ketma-
ketligini bajarish. Ma’lumotlar ma’lumotlar tashuvchilarida taqdim etiladi va
saqlanadi. Ma’lumotlarni qayta ishlashning har qanday turida foydalaniladigan
ma’lumotlar tashuvchilar yig’indisi ma’lumotlar muhiti deyiladi.
Axborot muhitining har qanday lahzasida mavjud bo’lgan ma’lumotlar
to’plami axborot muhitining holatidir. Jarayonni ma’lum bir axborot muhitining
ketma-ket holatlari ketma-ketligi sifatida aniqlash mumkin.
Jarayonni tavsiflash
uchun axborot muhiti holatlari ketma-ketligini aniqlash kerak. Kerakli jarayonni har
qanday kompyuterda berilgan tavsifga muvofiq avtomatik ravishda yaratish uchun
ushbu tavsif rasmiylashtirilishi kerak. Tijorat mahsuloti mijozlar talablariga javob
berishi kerak. Sifat - bu xaridorning qoniqish darajasini ko’rsatadigan mahsulot
(xizmat) ning ob’ektiv xarakteristikasi. Sifat xususiyatlari:
−
Ishlash qobiliyati - tizim ishlaydi va kerakli funktsiyalarni amalga oshiradi.
−
Ishonchlilik - tizim nosozliklar va nosozliklarsiz ishlaydi.
−
Qayta tiklanishi.
−
Samaradorlik - tizim o’z vazifalarini iloji boricha eng yaxshi tarzda amalga
oshiradi.
−
Iqtisodiy samaradorlik - maksimal foyda bilan yakuniy mahsulotning minimal
qiymati.
−
Inson omilini hisobga olgan holda - foydalanish qulayligi, PP bilan ishlashni
o’rganish tezligi, texnik xizmat ko’rsatish qulayligi, o’zgartirishlar kiritish.
−
Portativlik (portativlik) - kodni boshqa platformaga yoki tizimga ko’chirish.
−
Funktsional to’liqlik - ehtimol tashqi funktsiyalarni to’liq bajarish.
−
Hisoblashning aniqligi.
46
Algoritm xususiyatlari.
Samaradorlik cheklangan sonli operatsiyalarni bajargandan so’ng natija olish
imkoniyatini anglatadi.
Aniqlik foydalanuvchidan va qo’llaniladigan texnik vositalardan qat’iy nazar
olingan natijalar tasodifidan iborat.
Ommaviy xarakter algoritmni boshlang’ich ma’lumotlarning o’ziga xos
qiymatlari bilan farq qiladigan bir xil turdagi muammolarning butun sinfiga qo’llash
imkoniyatida yotadi.
Diskretlik
-
algoritm tomonidan belgilangan hisob-kitoblar jarayonini alohida
bosqichlarga bo’lish imkoniyati, ma’lum bir tuzilishga ega dastur bo’limlarini
tanlash qobiliyati.
Do'stlaringiz bilan baham: 
