3-Amaliy mashg’ulot Mavzu: Elka kamari va qo’l erkin qismi suyaklari: tuzilishi, yoshga doir xususiyatlari

30-rasm. Bilak suyagi (radius). Old yuzasi.
1 – caput radii; 2 – tuberositas radii; 3 – margo interosseus; 4 – facies anterior; 5 – incisura ulnaris; 6 – processus styloideus; 7 – margo anterior; 8 – foramen nutricium; 9 – collum radii; 10 – circumferentia articularis.


Qo‘l panjasining skeleti (ossa manus 31-rasm) kaft usti (ossa carpi), kaft (ossa metacarpi) va barmoq (falanga) – phalanges digitorum manus suyaklariga ajratiladi.
Kaft usti suyaklari (ossa carpi) turli shakldagi 8 ta mayda suyaklardan iborat bo‘lib, to‘rttadan ikki qator joylashgan. Bulardan birinchi yoki proksimal qator (bosh barmoq tomonidan hisoblaganda), qayiqsimon suyak, yarimoysimon suyak, uch qirrali suyak va no‘xatsimon suyaklardan tashkil topgan.
Qayiqsimon suyak (os scaphoideum, 31-rasm) birinchi qatordagi suyaklarning kattasi bo‘lib, bo‘rtib chiqqan yuzasi va chap tomonda do‘mboqchasi (tuberculum) ko‘rinadi.
Yarimoysimon suyakning (os lunatum, 31-rasm) tepa yuzasi qavariq, pastki yuzasi esa botiq bo‘ladi.
Uch qirrali suyakda (os triquetrum, 31-rasm) no‘xatsimon suyak qo‘shiladigan bo‘g‘im yuzasi ko‘rinadi.
No‘xatsimon suyak (os piciforme, 31-rasm) eng kichkina suyak bo‘lib, u kaftni tirsak tomonga bukuvchi muskul payining orasida joylashgan. Ana shu to‘rtta suyakning birinchi uchtasi o‘zaro birlashib ellips shaklidagi qavarib turgan bo‘g‘im yuzasini hosil qiladi va bilak suyagining bo‘g‘im yuzasi bilan birikib turadi. Pastki yuzalari esa pastki (ikkinchi) qator suyaklari bilan bo‘g‘im hosil qilib qo‘shiladi.
Kaft suyaklarining uchidagi bo‘g‘im yuzalari yassi bo‘lib, kaft usti suyaklarining ikkinchi qatorida joylashgan suyaklar bilan qo‘shilsa, yonbosh yuzalari esa o‘zaro bir-biri bilan bo‘g‘im hosil qilib birlashadi. I kaft suyagi kalta bo‘lib, asosida egarsimon bo‘g‘im yuzasi bor. II kaft suyagi eng uzun, V kaft suyagi esa eng kalta.
Kaft suyaklarining boshchasidagi sharsimon bo‘g‘im yuzalari birinchi barmoq falanga suyaklari bilan bo‘g‘im hosil qiladi.

31-rasm. Qo‘l panjasining skeleti (ossa manus). Orqa yuzasi.
1 – phalanx distalis; 2 – phalanx media; 3 – phalanx proximalis; 4 – spatia interossea metacarpi; 5 – os metacarpale V; 6 – os hamatum; 7 – os capitatum; 8 – os piciforme; 9 – os triquetrum; 10 – os lunatum; 11 – os scaphoideum; 12 – os trapezoideum; 13 – os trapezium; 14 – processus styloideus; 15 – os metacarpale I.