3-Amaliy mashg’ulot Kimyo o‘qitish vositalari. Kimyo kabinetlarining jihozlanishiga qo‘yilgan talablar

 
O'quvchilarning kimyo kabinetida ishlash qoidalari.
Laboratoriyada konzentrlangan kislotalar, ishqorlar, zaharli moddalar va o't 
olib ketish xavfi bor moddalar bo'lganidan o'quvchilar bu yerda nihoyatda tartib 
saqlashlari kerak.
Ba'zan ro'y berib qoladigan baxtsiz hodisalar, aslini olganda, laboratoriyada 
tartib-qoidalarni buzishdan va reaktiv hamda asboblarni noto'g'ri ishlatishdan kelib 
chiqadi.
Kimyo kabinetida tartib-qoidalar aniq va ravshan qilib yozilib, ko'rinarli joyga 
osib qo'yilishi kerak. Qoidalarga aniq rioya qilish kabinetda qilinadigan ishlarning 
xavf-xatarsiz bo'lishini ta'minlaydi. Quyida shunday qoidalarning namunasi
keltiriladi.
 
O'quvchilarning kimyo kabinetida ishlash qoidalari.
O'quvchilar quyidagilarga qat'iy rioya qilishlari lozim: 
1) Kabinetdan faqat o'qituvchining ruxsati bilan chiqib ketish. 
2) Laborant xonasiga ruxsatsiz kirish uning uchun man qilinganligini 
unutmaslik. 
3) Kabinetga kirishda va undan chiqishda stol ustidagi reaktiv va asboblarni 
qo'pollik qilib tushirib yubormaslik 

---

4) Kabinetda hamma vaqt ayni bir ish joyida ishlash. 
5) O'z ish joyini toza tutish, stolda tashlandiq narsalarni qoldirmay, ularni 
yig'ishtirib olish va belgilangan joyga (tufdonga yoki stollarga ataylab qo'yilgan 
kosachalarga) tashlash, ish tamom bo'lgach idishlarni yuvib qo'yish. 
6) Ish paytida stolga hech qanday ortiqcha narsalar qo'ymaslik (stolga ish
uchun zarur asbob-reaktivlardan tashqari darslik, daftar, masala va mashqlar 
to'plami hamda yozuv ashyolari qo'yilishi mumkin). 
7) Kabinet asbob-uskunalarini davlat mulki sifatida ehtiyot qilib saqlash, har 
bir asbobga moddiy jihatdan javobgarlik his qilish. 
8) Kabinetda hech narsa yemaslik va ichmaslik. 
9) Faqat o'qituvchi belgilab bergan tajribalarnigina o'tqazish, bunda tavsiya 
etilgan ko'rsatmaga qat'iy rioya qilish. 
10) Vodoprovoddan foydalanish qoidalariga rioya qilish (bo'lar-bo'lmasga 
jo'mrakni ochavermaslik, rakovinani iflos qilmaslik), elektrdan foydalanish 
qoidalariga amal qilish (elektrdan faqat kerak bo'lgandagina foydalanish). 
11) Konsentrlangan kislotalar va ishqor eritmalari bilan, o'tga xavfli va zaharli 
moddalar bilan ishlash qoidalarini bilib olish va ularga rioya qilish. 
12) O'tga qarshi vositalar, aptechka kabinetning qayeriga qo'yilganligini bilish 
va baxtsiz hodisalar ro'y berganda ulardan foydalana bilish. Yong'inga qarshi 
vositalar va baxtsiz hodisalar ro'y berganda birinchi yordam. Yurish-turish qoidalari 
har bir o'quvchiga tushuntirilganligiga qaramay, kimyo kabinetida ro'y berishi 
mumkin baxtsiz hodisalarga yo'l qo'ymaslik choralarini ko'rib qo'yish kerak.
Chunonchi, tez o't olib ketuvchi moddalar bilan ishlash qoidalari buziladigan
bo'lsa, o't chiqishi mumkin. Bunday holda sarosimaga tushib qolmay, kabinetda 
mavjud o'tga qarshi vositalardan darhol foydalanish zarur. O'tga qarshi birinchi 
galda ishlatiladigan vosita suvdir. Kabinetda suv yetarli miqdorda (chelak yoki 
ko'zachada) olib qo'yilgan bo'lishi kerak. Biroq yonayotgan moddalarning 
hammasini ham (masalan, benzin, kerosin va shunga o'xshash moddalarni) suv bilan 
o'chirib bo'lmaydi. Bunday holda qumdan foydalaniladi. Qumning qayerdaligini
o'quvchilar yaxshi bilishi kerak. Nihoyat ximiya kabinetiga o't o'chirgich ham 
qo'yilishi, o'qituvchi uni ishlata oladigan bo'lishi kerak.
Qo'l yaralanganda yoki kuyganda birinchi yordam ko'rsatish uchun kabinetda 
aloxida yashik - shkafchada aptechka saqlanishi va unda quyidagi moddalar kerak.
1.
Yod eritmasini - 5 %li eritma; 
2.
Borat kislota eritmasi ( bir choy qoshiq kislota bir stakan suvda eritiladi).
3.
Kaliy permanganatning suyultirilgan eritmasi.
4.
Soda eritmasi.

---

5.
Novshadil spirtning suyultirilgan eritmasi. 
6.
Sirka kislota - 3%li eritmasi.
7.
Kuygan joyga surkaladigan maz (zig'ir moyi bilan oxakli suv). 
8.
Gigroskopik paxta.
9.
Bint va doka.
Bir muncha og'irroq baxtsiz hodisa yuz berguday bo'lsa, darhol vrachga 
murojaat qilish kerak. Har qanday baxtsiz hodisa uchun o'qituvchi javobgardir.