3– amaliy ish mavzu : avtomobillardan chiqayotgan gaz-havo aralashmasining atmosfera havosini ifloslantirishning sanitar himoya zonasi (S’HZ) ning asosiy parametrlarini hisoblash. Ishdan maqsad

Sanitar – himoya zonasi (S’HZ) – zaxarli kimyoviy moddalar tevarak-atrof (atmosfera, tuproq, suv manbalari) ning tarqalayotgan ulushini, O‘zbekiston Respublikasi tabiatni muhofaza qilish Davlat qo‘mitasi tomonidan o‘rnatilgan me’yordarajasini saqlovchi, korxona va aholi yashaydigan hududlar oralig‘ida maxsus ajratilgan kengliklar va o‘simliklar o‘sadigan hududlardir.
Sanitariya himoya zonasini o’rnatishdan maqsad korxonada zararli moddalarni kamaytirish bo’yicha o’tkazilgan tadbirlar natijasida atmosfera havosini ifloslanish darajasini me’yorga keltirishdan iboratdir. Bu zonaga daraxtlar ekilgan va obod qilingan bo’lishi lozimdir.
Hisoblash natijasida aniqlagan havo tarkibidagi zararli moddalar konsentratsiyasini ish zonalari uchun havo tarkibidagi zararli moddalarning yo’l qo’yiladigan chegaraviy konsentratsiyasi YQChK_i.z va aholi yashash punktlari havosidagi zararli moddalarni o’rtacha kunlik yo’l qo’yiladigan chegaraviy konsentratsiyasi YQChK_o’r.kun bilan solishtiriladi (1-jadval).

Hisob-kitoblarga ko'ra, 1 ta yengil avtomobil kun davomida 1 kilogrammgacha turli zararli gazlarni havoga chiqaradi. Ularning tarkibida 3 foizga yaqin uglerod oksidi, 0,6 foiz azot oksidi, 0,5 foiz uglevodorodlar, 0,006 foiz oltingugurt oksidi bor. Avtomobil yonilg'isida qo'rg'oshin birikmasi bor. U ham havoga chiqadi.
Bundan tashqari avtomobil doimiy harakatda bo'lganda va ayniqsa, sirpanib to'xtaganda rezina g'ildiraklari yemiriladi va shu tariqa minglab tonna rezina changi havoga ko'tariladi. Avtomobillardan chiqqan gazlar bizning o'pka, qon, yurak, markaziy asab tizimimizga yetib boradi. 
Atmosferaga chiqariladigan zararli moddalar hajmi avtomobil dvigateli va yonilg'isiga bog'liq. Ekologlarning hisoblariga qaraganda, bir tonna dizel yonilg'isi yonganda havoga 9 kg. uglerod oksidi (isli gaz) chiqariladi. U esa inson qonidagi qizil sharlar - eritrotsitlarga ta'sir etadi, o'z o'rnida ularning kislorod yetkazib berish qobiliyati yo'qoladi. Natijada organizmda kislorod yetishmaydi, bu esa o'z navbatida markaziy asab tizimiga ta`sir etadi.
Topshiriq: Atmosfera havosining ifloslanishini oldini olish uchun Sanitar – himoya zonalarinig ahamiyatini hisobga olgan holda zararli gazlardan himoya qiladigan o'simliklar turlarini aniqlash.