3-4-мавзу. Риск дефинацияси ва риск консентрацияси. Режа

Қарама-қарши тенденциялар мавжудлиги, қарама-қарши манфаатларнинг тўқнашуви. Ушбу хавф манбасининг намоён бўлиши урушлар ва миллатлараро тўқнашувлардан рақобат ва манфаатларнинг оддий фарқланишига қадар жуда хилма-хилдир.
“РИСКОЛОГИЯ” ФАНИ
Умуман олганда жамиятнинг инновацион ривожланишининг эҳтимолий характери. Инновацияларни ривожлантиришнинг умумий йўналишини, айниқса, энг яқин давр учун маълум бир аниқлик билан тахмин қилиш мумкин. Бироқ, маълум бир янгиликларнинг аниқ оқибатларини тўлиқ олдиндан аниқлаш деярли мумкин эмас. Инновация жараёни хавф-хатарсиз амалга оширилмайди, бу унинг эҳтимоллик хусусияти билан боғлиқ, чунки харажатлар ва айниқса натижалар стратегик, баъзан тактик жиҳатдан узоқ вақтга тўғри келади, уларни фақат маълум, одатда кенг чегаралар ичида кутиш мумкин.

2. НОАНИҚЛИК ВА РИСК
Қарор қабул қилинадиган объект, жараён, ҳодиса тўғрисида тўлиқ бўлмаган, етарли бўлмаган маълумот. Чекланган маълумот.
Ушбу маълумот қуйидагиларни билишни ўз ичига олади:
- товар ва хизматларга, капиталга бўлган талабнинг мавжудлиги ва миқдори тўғрисида;
- мижозлар, шериклар, рақобатчиларнинг молиявий барқарорлиги ва тўлов қобилияти тўғрисида;
- нархлар, ставкалар, тарифлар, дивидендлар тўғрисида; ускуналар ва янги технологияларнинг имкониятлари тўғрисида;
- рақобатчиларнинг позицияси, ҳаракат йўналиши ва мумкин бўлган қарорлари ҳақида ва бошқалар.
Бироқ, амалда бундай маълумотлар кўпинча бир ҳил бўлмаган, ҳар хил сифатли, тўлиқсиз ёки бузиб кўрсатилади.
“РИСКОЛОГИЯ” ФАНИ
Қарорларни қабул қилиш ва амалга оширишда турли хил ресурсларни чеклаш.
Объектни бирма-бир аниқ билиш даражаси берилган шароитда ҳукм сурадиган даражада ва мумкин эмаслиги.
Шахснинг онгли фаолиятининг нисбий чекланиши, ижтимоий-психологик муносабатдаги мавжуд фарқлар, идеаллар, баҳолаш, стереотиплар.
2. НОАНИҚЛИК ВА РИСК
Иқтисодиётдаги ва иқтисодий назариядаги ноаниқлик ва хавф муаммолари ушбу жараённинг келажакка хос мақсадга мувофиқлигига, яъни, ноаниқлик даражасини пасайтириш ва уни башорат қилишнинг адекватлигини ошириш усулларига асосланади.
Шундай қилиб, бизни соддалаштиришга мажбур қиладиган ҳолатлар дунёни мавжудлигидан камроқ хаотик деб ўйлашга мажбур қилади. Ҳам ижодий, ҳам илмий ҳаракатлар бизнинг кўп қирралиликни йўқ қилиш, хатарларни камайтириш ва барқарор тартиб ўрнатишга бўлган эҳтиёжимиз натижасидир.
Бу оғзаки иқтисодчилар буни атрибутив, субъектив равишда - тажриба ва интуитивлик асосида тушунадиган шаклда лингвистик хавфни баҳолашнинг пайдо бўлиши ва гуллашининг илдизлари. Шунинг учун, рискни ўрганиш орқали биз уни камайтирамиз. Дарҳақиқат, бирон бир нарсани ўрганиб, биз, номаълум бўлган майдонни торайтирамиз ва шу билан рискни камайтирамиз.
Моделлар ва прогнозларни яратишдаги муваффақиятлар тобора кучайиб бораётган мураккаблик, стохастиклик, хаотик ва қарама-қарши табиат билан бир-бирини қоплайди, шунинг учун олдиндан айтиб бўлмайдиган ва хатарларнинг ўрни тобора ортиб бормоқда.