3. 1-maruza. Islom va yozuv. Arab yozuvi va musulmon kitobatchiligi an’analari, qo’lyozma matnlar va ularning umumiy belgilari, xat turlari



Download 61,02 Kb.
bet2/2
Sana08.02.2022
Hajmi61,02 Kb.
#435043
1   2
Bog'liq
3 1 ma\'ruza Islom va yozuv Arab yozuvi va musulmon kitobatchiligi

Kotib bilimli, zakovatli bo‘lishi kerak,
Xati chiroyli, so‘zga usta, ezgu fol bo‘lishi kerak.
Maktubda xat chiroyli bo‘lsa, ko‘ngil ochiladi,
Boqsa o‘qigisi keladi, ko‘ngil quvonadi.
Agar fasohat bilan (xush) xat tenglashsa,
Bu yozma nutq tili juda ezgu til bo‘ladi.
Ilaning sirga yaqini nima deydi, eshitgin:
YOzma nutq usuli juda yaxshi usuldir.
Barcha ezgu so‘zlar yozuvda bo‘ladi,
YOzilgan bo‘lganligi uchun so‘z unutilmaydi,(abadiy) qoladi.5
SHu bilan birga, Yusuf Xos Hojib hamma el ishini xat izga solishi, yozuv tufayli barcha daromadlar qo‘lga kiritilishi, davlat boshqarilishi ham qalam bilan bo‘lishini ta’kidlaydi. SHoir kotib tilni, yozuvni buzsa, xo‘jasining boshini eydi yoki boshini olgudek bo‘ladi, deb aytish orqali kotibning mas’uliyati qanchalik katta ekanligini ko‘rsatadi. Yusuf Xos Hojib bunday fikrlarini quyidagicha bayon etadi:
Kotib ichimlik ichsa, bilimdan yanglishadi,
Bilimdan yanglishgan yozuvda xato qiladi.
Kotib kechasi ham kunduzi elda(bo‘lishi) kerak,
Qachon talab qilinsa, o‘sha paytda (bo‘lishi) kerak.
Bu ikki kishini odamlar orasidan tanlab ol,
So‘ng ularga bu ikki ishni bergin.
Biri – xati aniq kotib,
Biri – tili mavzun elchi.
YAqin-yovuqda yoki yot, begona (ellar)orasida,
Adovat sodir bo‘ladigan bo‘lsa, bulardan ko‘rgin.
Ish orqaga ketsa, shu ikki kishi tufayli ketadi,
Ishga rivoj bersa, shu ikki kishi beradi.
Biri – yozuvda so‘zdan yanglishganda,
Biri – tili bilan (shu) so‘zni tuzatsa.
Kotib bu yanglig‘ (bo‘lishi) kerak, ey elig,
Unga ishonsa, qo‘l bersa[ya’ni ish topshirsa] bo‘ladi.6
SHoirning mulohazasi, bir tomondan, kotib xulq-atvori uning xatida ham namoyon bo‘lishini ta’kidlashi bilan diqqatga sazovor bo‘lsa, ikkinchi tomondan, xat matni aniq va ravshan yozilmasa, so‘zni anglashda yanglishlik paydo bo‘lib, ko‘ngilsiz voqealarga sabab bo‘lishiga ham ishoradir.

1 Қаранг: Фильштинский И. М. Арабская классическая литература. – М. : Наука, 1965. – Б.72.

2 Қаранг: Абдусаттор Шайх. Абдуллоҳ ибн Масъуд . Таржимон ва изоҳлар муаллифи Абдурашид Зоҳид. –Т.: Мовароуннаҳр, 2004. –Б.104 –105.

3 Қаранг: Абдусаттор Шайх. Абдуллоҳ ибн Масъуд. Таржимон ва изоҳлар муаллифи Абдурашид Зоҳид. –Т.: Мовароуннаҳр, 2004. – Б.110–112.

4Қаранг: Ҳабибуллаев А. Адабий манбашунослик ва матншунослик.–Т.: Тошкент давлат шарқшунослик институти, 2000. – Б.97.

5 Юсуф Хос Ҳожиб. Қутадғу билиг. – Т. : Фан, 1971. – Б.431– 433.

6 Юсуф Хос Ҳожиб. Қутадғу билиг. – Т. : Фан, 1971. – Б.437.

Download 61,02 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish