3. 1- маъруза. Ўзароалмашинувчанлик мазмуни. Режа: Ўзароалмашувчанлик тушунчаси ва уни ахамияти. Ўзароалмашувчанлик турлари

• 6- ma’ruza. Ōzaroalmashuvchanlik.
• Og’ishlar. Joizlik, joizlik maydoni. Ōtqazishlar

• § 1. Ōzaroalmashuvchanlik tushunchasi. Ōzaroalmashuvchanlik turlari.
• § 2.«Val» va «teshik» tushunchalari.Ōlchamlar bōyicha terminlar.
• § 3. Og’ishlar tushunchasi. Joizlik, joizlik maydoni.
• § 4. Ōtqazish tushunchasi. Ōtqazishlar turlari.

• §1. Ōzaroalmashuvchanlik tushunchasi.

• Ōzaroalmashinuvchanlik dеb, mashinalarning kōrsatkichlariga, puxtaligiga va uzoq muddat ishlashiga ta'sir qilmagan holda, uzеllarni qōshimcha ishlov bеrmasdan yig’ish yoki ta’mirlash jarayonida almashtirilishini ta'minlovchi xossaga aytiladi.

• Ōzaroalmashuvchanlik turlari

• Tōlik ōzaro
• almashuvchanlik

• Seleksion (guruhlab) ōzaroalmashinuvchanlik

• Rostlash- qōshimcha element kiritiladi

• Moslash–
• bitta detalning ōlchamlari ōzgartiriladi

• Tōlikmas ōzaro
• almashuvchanlik

• Tashqi ōzaro
• almashuvchanlik

• Ichki ōzaro
• almashuvchanlik

• § 2. «Val» va «teshik» tushunchalari. Ōlchamlar bōyicha terminlar

• Birikmada qamrab oluvchi detal shartli ravishda «teshik», qamraluvchi detal «val» deb nomlanadi.

• Teshik — detallarning ichki elementlarini belgilash uchun ishlatiladi, D, ES, EI
• Val — detallarning tashqi elementlarini belgilash uchun ishlatiladi, d, es, ei

• Nominal, haqiqiy va chekli ōlchamlar.

• Funktsional vazifasiga kōra mustahkamlikka hisoblangan yoki konstruktiv fikrlashlar asosida nominal chiziqli ōlchamlar qatoridan tanlangan ōlcham - nominal ōlcham dеb ataladi.

• Standart bōyicha nominal ōlchamlar uchun tōrtda asosiy Ra5, Ra10, Ra20, Ra40 va bitta qōshimcha Ra80 afzal qatorlar belgilangan
• Rа 5 1.6 1-1.6-2.5-4-6,3- 10-16-25-40-63- 100-160-250-400-630…
• Rа 10 1,25 1-1,25-1,60-2-2,25-3,15- 4-5-6,3-7,9- 10-12,5-16…
• Rа 20 1,12 1-1,12-1,25-1,6-1,8-2-2,24-2,5-2,8-3,15-3,5- 4-4,5…
• Rа 40 1,06 1-1,06-1,12-1,18-1,25-1,32-…

• Nominal ōlchamga nisbatan chekli ōlchamlar va chekli ōg’ishlar belgilanadi.

• Haqiqiy ōlcham –ruxsat etilgan xatolik bilan ōlchash natijasida aniqlangan qiymat.
• Chеkli ōlchamlar dеb, ikkita chеkli yōl qōyilgan ōlchamlarga aytiladi: katta chekli o’lcham va kichik chekli o’lcham

•