3- mavzu: Navoiyshunoslik: Alisher Navoiy asarlarida til madhi. Reja



Download 39,16 Kb.
bet3/3
Sana21.07.2022
Hajmi39,16 Kb.
#833266
1   2   3
Bog'liq
3 amaliy OTSQ (1)

o‘z” ni o‘z asarlarida ko‘p manoda ishlatadi. U “so‘z” termini ostida insoniyatning hamma manaviy boyligini-alohida ijtimoiy kategoriya bo‘lgan tilni ham, ideologiya shakllaridan hisoblangan falsafa va badiiy adabiyotni ham tushuna beradi hamda ularni ko‘p vaqt bir-biridan farq qilmaydi”. Navoiy “so‘z” haqida gapirganda quyidagilarni etiborga oladi: 1. So‘z-til manosida. 2. So‘z-muomala, gapirish, nutq mohiyatida. 3. So‘z-badiiy ijodda, mazmunni shakllantiruvchi vosita tarzida. Navoiy talqinicha, so‘zning (tilning) insoniyat hayotidagi o‘rni beqiyos. U insonning insonligini, barcha jonzotlardan yuksak ekanligini anglatuvchi unsur. Ollohning bashariyatga inom etgan ulug‘ nemati tildir.
Ha, Navoiy so‘zni ajib, sehrli va qimmatbaho gavhar sifatida ezozlaydi. Ko‘pgina baytlarda, ayniqsa, “Xamsa”, “Mahbub-ul qulub” singari asarlarida so‘z, uning o‘rni, inson hayotidagi ahamiyati, so‘zlash madaniyati, so‘z ning badiiy ijoddagi mavqie, so‘z odobi kabi tomonlar xususida mulohazalar bildiradi. “Nazm-ul javohir” (“Nazmlar javohiri”) asarida shoirning axloqiy qarashlari bayon etiladi. Alisher Navoiyning til va nutq, nutq odobi, nutqiy madaniyat, nutq sanati haqida aytgan fikrlarida qadimiy turkiy xalqlarning nutq madaniyati borasidagi boy va noyob merosi mahorat bilan umumlashtirilgan.

Navoiy o‘zbek adabiy tilini, rivojlantirish, bu tilda go‘zal asarlar yaratish, o‘zbek tilini yuqori mavqega ko‘tarish, uni xalq manfaatlariga xizmat qildirishni orzu qiladi. U o‘zbek tilini kamsitgan, bu tilda yaxshi asarlar yozish mumkin emas, turkiy tilga bee’tibor bo‘lgan kishilarga munosib javob bera oldi. O‘zbek adabiy tilini boyitdi, ravnaq toptirdi. Navoiy o‘zi berayotgan ma’lumotlarning aniq, to‘g‘ri bo‘lishiga ham e’tibor beradi. Til va nutq masalalari asl mohiyati Navoiy asarlarida o‘zining yorqin dalilini topdi desak maqsadga muvofiq bo‘ladi. Bobur, Ogahiy, Komil Xorazmiy, Munis, Mashrab, Maxmur, Gulxaniy, Nodira, Uvaysiy, Muqimiy, Furqat, Avaz O‘tar, Fitrat, Behbudiy, So‘fizoda kabi mutafakkir shoir va yozuvchilarning asarlarida Navoiy boshlab bergan o‘zbek mumtoz adabiy tili masalalari mukammalashib bordi.



Nazorat uchun savollar:

  1. Alisher Navoiyning tilga munosabati.

  2. Buyuk mutaffakkir ijodida nutq madaniyatining yoritilishi.

  3. Alisher Navoiyning nutq madaniyati va voizlarga munosabati.

  4. Alisher Navoiyning “Xamsa” dostonida so‘zga berilgan ta’rifni izohlab bering.

  5. “Mahbubul qulub” va “Nazm-ul Javohir” asarlari bilan tilimizning yuksalishiga qo ‘shgan hissasi.

  6. “Muhokamat-ul lug‘atayn” asari qanday asarligini tushuntiring.

Download 39,16 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish