3 – Маъруза Мавзу: озуқа аралашмаларини тайёрлашни механизациялаш

б) Майдаланган донли озуқаларда зарарли материаллар бўлишига рухсат этилмайди,

шунинг учун донли озуқалар тозаланиши керак.

в) Донли озуқаларни чанг ҳолатгача майдаланишига рухсат этилмайди. 

Донли озуқага ишлов бериш технологиялари:

1. Тозалаш – майдалаш – хажмий ўлчаш – аралаштириш.

2. Тозалаш – майдалаш – хажмий ўлчаш – ачитиш – аралаштириш.

3. Тозалаш – хажмий ўлчаш – аралаштириш.

4. Тозалаш – майдалаш – хажмий ўлчаш – грануллаш.

1 ва 2 технология бўйича дондан омихта ем (комбикорма) тайёрлашда қўлланилади.

3 технология билан тайёр комбикормани дагал озуқалар билан аралаштиришда қўлланилади.

4 технология билан хўжаликлардаги озуқа тайёрлаш цехида тўла тўйимли грануллар ишлаб чиқаришда қўлланилади.

Донли озуқаларни физик ва механик хусусиятлари.
Физик хусусиятлари.
Механик хусусиятлари.
Абсолют оғирлиги.
хажмий оғирлиги.
намлиги.
ўлчамлари
қаттиқлиги
пишиқлиги
эгилувчанлиги

•  
• Donli ozuqalarni fizik va mexanik xususiyatlaridan, donni maydalash uchun kerak bo‘lgan kuch miqdorini va mashinaning konstruktiv parametrlarini aniqlashda foydalaniladi.
• Maydalash deb, qattiq jismga mexanik usulda kuch ta’sir etib, jismni molekulyar birligini yengib, bo‘lak-bo‘lakka ajratishga aytiladi.
• Maydalangan donning absolyut o‘lchami yoki maydalangan bo‘lakni kattaligi zootexnik talab bo‘yicha berilgan bo‘ladi. Lekin maydalash jarayoniga sarflanayotgan quvvat miqdorini topish uchun, bo‘lakni o‘lchami yetarli bo‘lmaydi. Buning uchun maydalash darajasini bilish kerak.
• Maydalash darajasi deb λ berilgan donni (material) o‘rtacha o‘lchamini D, maydalangan don (material) bo‘lakchasining o‘rtacha o‘lchami d nisbatiga aytiladi.

λ =Dd
bu yerda: D – donni maydalangungacha bo‘lgan o‘rtacha o‘lchami;
– donni maydalangandan keyingi o‘rtacha o‘lchami.
Bundan tashqari maydalash jarayoniga sarflangan quvvat miqdori mashinalar ishchi organlarining donga ta’sir ko‘rsatish usuliga ham bog‘liq.
Don maydalash usullari 1-rasmda ko‘rsatilgan.

• - rasm. Ozuqani har-xil maydalash usullari: 1- urish; 2- yorish; 3- ishqalash; 4- ezish; 5- kesish.