Bog'liq 3 ma ruza Kompyuter tarmoqlarida ma’lumotlarni uzatish qurilma[1]
3. Marshrutizatorlar Marshrutizatorlar trafiklarni lokalizasiyalashdan tashkari yana ko’p foydali vazifalarni bajaradilar. Masalan marshrutizatorlar tarmoqdagi tutash (zamknutыy) konturlar bilan xam ishlash imkoniyatlariga egadirlar. Ular mumkin bulgan bir necha marshrutlardan eng rasionalini tanlanlaydilar.
Marshrutizatorlarning yana bir ajoyib imkoniyatlaridan biri turli texnologiyalar asosida qurilgan tarmoq kismlarini (masalan, Ethernet va X.25) yagona tarmoqka biriktirishni amalga oshira olishidadir.
Shlyuz kurilmasi xam tarmoqning aloxida kismlarini boglashi mumkin. Shlyuzning asosiy vazifasi trafikni lokalizasiyalash emas, balki turli tizimli va amali dasturiy ta’minotli tarmoqlarni birlashtirishdan iborat. Shunga karamasdan shlyuz kaysidir ma’noda trafikni lokalizasiyalashni amalga oshiradi, chunki u tarmoqni mantiqiy va fizik tuzilmasini uzgartiradi.
Xulosa qilib aytganda, tarmoqni mantiqiy tuzilmasini tashkil qilishdan asosiy maqsad ularning taksimlangan kismlari orasidagi boglanish kanallarini samarali tashkil qilishdir. Lokal tarmoqni mantiqiy segmentlarga bo’linishi esa: tarmoq unumdorligini oshiradi (segment tarkibidagi kompyuterlarni tashkariga murjaatini keskin kamaytirish xisobiga); tarmoqni kurish yullarini ko’payishiga olib keladi; ma’lumotlarni ximoyalash darajasini orttiradi; tarmoqni boshqa rishni yengillashtiradi.
Kompyuterlar soni koʼp boʼlmagan tarmoqlarda umumiy shina, halqa, yulduz yoki aralash topologiyalardan biri qoʼllaniladi. Qayd etilgan barcha topologiyalar bir jinsli xususiyatga ega boʼlib, yaʼni bir jinsli tarmoqlarda barcha Kompyuter lar maʼlumot uzatish muhitiga ruxsat olishda bir xil sharoitda boʼladilar (yulduzsimon topologiyada markaziy Kompyuter bundan mustasno). Tarmoq tuzilishining bir jinsli boʼlishi Kompyuter lar miqdorini oshirilishini soddalashtiradi, tarmoqqa xizmat koʼrsatishni yengillashtiradi.Lekin katta tarmoqlarda bir jinsli tuzatilishning afzaliklari uning kamchiliklarga aylanishini kuzatish mumkin. Bunday tarmoqlarda bir jinsli tuzilishni qoʼllash turli cheklanishlarga olib keladi. Ularning asosiylari quyiagilardir:
uzellar orasidagi aloqa masofasining cheklanganligi;
tarmoqdagi uzellar miqdorining cheklanganligi;
tarmoq uzellari trafigi jadalligining cheklanganligi.
Misol uchun ingichka kaoksil kabelli Ethernet texnologiyasi 185 m. dan, ularga ulangan Kompyuter lar miqdori esa 30 tadan ortmasligi kerak. Lekin
Kompyuter lar oʼzaro jadal maʼlumotlar almashadigan boʼlsa, kabelga ulangan Kompyuterlar soni 20 tagacha, baʼzi hollarda esa 10 tagacha qoldiriladi. Bunga asosiy sabab har bir Kompyuter ga tarmoqning yetarlicha ulushdagi
oʼtkazuvchanligi toʼgʼri kelishi kerak.
Bunday cheklanishlarni bartaraf etish uchun tarmoqni maxsus tuzilmalash usullaridan, repitorlar (takrorlagichlar), kontsentratorlar, mostlar, kommutatorlar va marshrutizatorlardan foydalaniladi. Ushbu uskunalar kommunikatsion vositalar deb atalib, ular yordamida tarmoqning alohida segmentlari orasida oʼzaro munosabatlari amalga oshiriladi.
Kommunikatsion vositalarining eng oddiysi boʼlib, u lokal tarmoqning segmentlari kabelini birlashtirish uchun ishlatiladi. Lokal tarmoq segmentlari kabelini birlashtirishdan maqsad tarmoqning umumiy uzunligini uzaytirishdir.
Demak “povtoritelь” lar bir segmentdan kelgan signalni boshqa segmentga uzatishni amalga oshirib beradilar. “Povtoritel” vazifasi aloqa liniyalariga qoʼyilgan cheklanishlarni bartaraf etish, yaʼni ular signalning sifat ko’rsatkichlarini (quvvatini, amplitudasini, frontini v.b.) yaxshilab berishdir.
Xar qanday tarmoq texnologiyasida ishlaydigan kontsentratorlarning umumiy xususiyatlari ko’p bo’ladi, yaʼni ular o’zlarining bir portlaridan kelgan signalni boshqa portlarida qayd qiladilar. Ulardagi farq faqat qaysi portlarda kirish signallari qayid qilinishidadir. Masalan, Ethernet texnologiyasida ishlaydigan kontsentrator kirish signalini shu signal olingan portdan boshqa barcha portlarda qayd etadi.
