2topshirq maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni axloqiy tarbiyalash mazmuni nimadan iborat ? Maktabgacha ta’limda o‘qitishning eng keng tarqalgan uslub va usullariga nimalar kiradi?

2TOPSHIRQ

1. 
   Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni axloqiy tarbiyalash mazmuni nimadan iborat ?
   
2. 
   Maktabgacha ta’limda o‘qitishning eng keng tarqalgan uslub va usullariga nimalar kiradi?
   
3. 
   Maktabgacha ta'limda qo‘llaniladigan ta’limning og'zaki uslublarini sanab o’ting va ularning har biriga izoh bering?
   

1.Axloqiy tarbiya haqida tushuncha.

Axloqiy tarbiya-shaxsni xar tomonlama rivojlantirishning muxim tarkibiy qismidir. U bolalarga axloqiy tasavvur va bilimlarni singdirish, ularda shaxsning axloqiy xis-tuygu va sifatlarini, ijobiy munosabatlar va xulq madaniyatini tarbiyalashga qaratilgan jarayondir.
Axloqiy tarbiya jarayonida bola axloqiy jixatdan kamolga etadi. Axloqiy tasavvurlarning rivojlanishi jarayonida eng avvalo ular o`zlarining boshqalar bilan bo`ladigan munosabatlarini ongli tushuna boshlaydilar; tengdoshlari va kattalar bilan bo`ladigan munosabatlarida axloq saboqlari rivojlana boradi.
Pedagogika fani bolaning axloqiy rivojlanishida tarbiya va ta'limni muxim omil deb xisoblaydi. Pedagogika va ruxiyatga oid juda ko`p tadqiqotlar natijalarining ko`rsatishicha, maktabgacha tarbiya davya bolaning ma'naviy shakllanishida eng muxim bosqichdir). Xuddi mana shu davrda ma'lum maqsadga qaratilgan ta'lim-tarbiya ta'sirida shaxsning axlokiy sifatlari shakllana boshlaydi, 6-7 yoshga borganda, esa ijobiy xulq normalarining ancha barqaror shakli yuzaga kelib, bola tevarak-atrofdagilar bilan bo`ladigan munosabatda ana shu egallab olgan axloq qoida va normalari nuqtai nazaridan ish tutadigan bo`lib qoladi, shuning uchun bolalarga ilk yoshidan boshlab axloqiy tarbiya berib borish muxim axamiyat kasb etadi.
Axloq kishilarning xulq-atvor normalari va qoidalarini, ularning o`z-o`ziga, boshqa kishilarga, mehnatga, jamiyatga munosabati kabi axloqiy tushunchalarni o`z ichiga oluvchi ijtimoiy ongning aloxida bir shaklidir.
Axloq sinfiy xususiyatga ega, chunki axloq xis-tuygu, tushuncha va printsiplar ma'lum ijtimoiy formatsiyaga xos bo`lib, ijtimoiy tuzum o`zgarishi bilan u xam o`zgaradi. Bizning jamiyatimizdagi axloq, eng yaxshi umuminsoniy xulq normalarini o`z ichiga olgan bo`lishi kerak.
Insonning barkamolligi uning ma'navpy dunyosi qandayligi bilan belgilanadi. Yaxshi tarbiya kishining qimmatbaxo boylgidir.
O`zbek xalqining ma'naviyati xaqiqatgo`y va adolatli bo`lish, jaxolat va qabixlik yo`lini to`sish, insoniylik, mexr-shafqat, ma'rifat, do`stlik, mardlik, birodarlik, mexmondo`stlik, poklik, xushxulqlik, insof, vatanparvarlik ka6i insoniy fazilatlarni singdirishga chaqiradi.
O`zbek xalqining urf-odatlari, turmush tarzi, ta'lim-tarbiya, madaniyat an'analari moziyning uzoq-uzoq asrlariga borib taqaladi. Hozirgi va kelajak avlodimiz kishilari o`zbek milliy ma'naviyatini yaxshi bilishlari va unga rioya qilishlari lozim. Shundagina jamiyat to`q, farovon, kishilar osoyishta va madaniy xayot kechiradilar. Bu xamisha xamma avlod tomonidan e'tirof etilgan.
Qadim-qadimdan o`zbek, sharq klassiklari ijodida axloq-odob masalasi markaziy o`rinni egallab kelgan. Kaykovusning «Qobusnoma»sidan tortib, Al-Xorazmiy, Abu Nasr Farobiy, Abu Rayxon Beruniy, Abu Ali ibn Sinolarning nazmiy va nasriy asarlarida, Yusuf Xos Hojibning «Qutadg`u bilik» («Baxt keltiruvchi bilim»), Axmad Yugnakiyning «Hibatul haqoyiq« («Haqiqat sovg`alari»), imom Ismoil al-Buxoriyning «Al-Adab Al-Mufrad» («Adab durdonalari») kabi jaxonga mashxur asarlarida, Alisher Navoiyning o`lmas she'riyatida, Munis Xorazmiyning «Zavodi ta'lim»ida, Kamoliddin Husayn Voiz Koshifiyning «Axloqi Muxsimiy», «Ravzati shaxodat» («Shaxodat bog`i») kabi asarlarida axloq, odob masalalari yoritilgan.
Koshifiyning asarlaridagi ta'lim-tarbiya, axloq masalalari ko`pchilik uchun andoza, namuna, odob normasi sifatnda qisqa, asosli, lo`nda qilib yozilgan. Koshifiyning fikricha, inson fazilati uning egallagan ta'lim-tarbiyasiga bog`liq. Shundagina u odobli xisoblanishi mumkin.
«Odob-bu qalbni yomon so`zlardan va nojo`ya xulqdan saqlay olish, o`zini va o`zgalarni ham xurmat qila bilishdadir», deydi olim. Uning fikriga yaqin fikrni A. Navoiy ijodida xam ko`ramiz. «Odobli inson barcha odamlarning yaxshisidir va barcha odamlar uchun yoqimlirog`idir»,- deydi buyuk shoir. By bilan u kishilarning insoniylik belgisi uning odobli, axloqli ekanligi bilan o`lchanadi, deb ta'kidlaydi va barcha insonlarni yaxshi xulqli bo`lishga chaqiradi.